Τι είναι η Κατάθλιψη?

Picture

Στην καθημερινή ζωή με τον όρο κατάθλιψη εννοούμε μια κατάσταση θλίψης και μελαγχολίας, αυτό συνήθως είναι παροδικό και μάλλον οφείλεται σε κάτι σχετικά ασήμαντο και επουσιώδες. Η κατάθλιψη διαφέρει από την Κλινική Κατάθλιψη η οποία χαρακτηρίζεται από συμπτώματα που διαρκούν πάνω από δύο εβδομάδες και είναι τόσο σοβαρά ώστε να επεμβαίνουν στην καθημερινότητα ενός ατόμου.
Στην ψυχιατρική ο όρος κατάθλιψη μπορεί επίσης να έχει αυτή τη σημασία αλλά συνήθως αναφέρεται σε μία ψυχική ασθένεια και ειδικά όταν δεν έχει φτάσει σε επίπεδο υψηλής σοβαρότητας ώστε να χορηγηθεί αυτή η διάγνωση. Η κατάθλιψη αποτελεί το τέταρτο στάδιο του μοντέλου της Κιούμπλερ-Ρος για την αποδοχή του θανάτου.
Όταν κάποιος έχει κατάθλιψη συνήθως περιγράφει τον εαυτό του ως λυπημένο, απεγνωσμένο, αποθαρρυμένο και απογοητευμένο.

Αν έχετε διαπιστώσει, όμως, ότι μερικά από τα συμπτώματα που ακολουθούν εμφανίζονται για δύο ή τρεις εβδομάδες ή και περισσότερο, επισκεφτείτε τον ψυχολόγο σας ή τον ψυχίατρο, για να αξιολογήσει αν έχετε κατάθλιψη.
Δείτε πιο αναλυτικά τα ερωτήματα που ακολουθούν και αναρωτηθείτε αν όντως σας συμβαίνουν τα παρακάτω:

Αλλαγή στη διάθεση
Νιώθετε συνεχώς λυπημένος, απογοητευμένος, απελπισμένος, άκεφος. Δακρύζετε με το παραμικρό, εκνευρίζεστε εύκολα. Είστε ανήσυχος, αγχωμένος, χωρίς πολλές φορές να ξέρετε το γιατί. Σας απασχολούν μικροπράγματα, για τα οποία στο παρελθόν θα αδιαφορούσατε. Δε χαίρεστε, δεν απολαμβάνετε πια δραστηριότητες και χόμπι που κάποτε σας ευχαριστούσαν. Τίποτα δε σας ευχαριστεί «σα να στέρεψε η χαρά της ζωής».

Αλλαγές στη σωματική ευεξία
Δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε, ξυπνάτε συχνά τη νύχτα ή πολύ νωρίς το πρωί ή έχετε υπερβολική υπνηλία στη διάρκεια της μέρας. Η όρεξή σας και το βάρος έχουν μειωθεί, κάποιες φορές όμως μπορεί και να αυξηθούν. Έχετε πονοκεφάλους και ναυτία, ζαλάδες, πόνους στα πόδια στα χέρια. Δεν έχετε επιθυμία για σεξουαλικές σχέσεις. Όταν ξυπνάτε το πρωί, δεν νοιώθετε την ευεξία που ο ύπνος επιφέρει. Νοιώθετε νευριασμένος και κουράζεστε εύκολα. Δραστηριότητες που πριν λίγο καιρό τις πραγματοποιούσατε εύκολα, τώρα σας φαίνονται «βουνό». Πολλές φορές δεν έχετε διάθεση να σηκωθείτε από το κρεβάτι.

Αλλαγές στον τρόπο σκέψης
Όλα σας φαίνονται μάταια. Κατακλύζεστε από ιδέες ενοχής, τα βάζετε με τον εαυτό σας, νιώθετε ότι δεν αξίζετε, νιώθετε μόνος, αβοήθητος, εγκλωβισμένος σε αδιέξοδα. Το μέλλον σας τρομάζει, φαντάζει ζοφερό και απειλητικό. Νιώθετε τη σκέψη σας σα να μη λειτουργεί. Δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε, με πολύ κόπο ανακαλείτε πληροφορίες που προσφάτως έχετε δεχθεί. Σκέπτεστε μόνο τις δυσάρεστες πτυχές των πραγμάτων και τις διογκώνετε.

Αλλαγές στην καθημερινότητα
Δεν επιθυμείτε, πλέον, τη συναναστροφή με ανθρώπους που κάποτε σας ευχαριστούσαν. Δεν έχετε διάθεση να μιλήσετε. Όλα μοιάζουν πληκτικά, ανιαρά, χωρίς νόημα. Κλείνεστε στο σπίτι. Αδιαφορείτε για την προσωπική σας υγιεινή, δε μεριμνάτε για την εμφάνισή σας.
Πηγη: http://www.katathlipsi.gr/katathlipsi/echo-katathlipsi

Αίτια της κατάθλιψης
Η κατάθλιψη μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες που ενεργούν μόνοι τους ή και συντονισμένα.
Περιβάλλον
Αντίδραση σε καταστάσεις, όπως η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου ή η μετακόμιση από ένα σπίτι σε ένα άλλο. Τα μονότονα περιβάλλοντα μπορεί να είναι καταθλιπτικά. Όταν κάποιος δεν μπορεί να ελέγξει το περιβάλλον του, η κατάσταση αυτή μπορεί να φέρει αισθήματα ανημποριάς. Οικογενειακές διαφωνίες ή οικονομικές δυσκολίες μπορεί να επιφέρουν κατάθλιψη. Άλλα αίτια κατάθλιψης είναι οι κλιματικές συνθήκες, όπως η βροχή ή η συννεφιά, η μοναξιά και το αίσθημα ότι οι άλλοι άνθρωποι δεν νοιάζονται για εμάς.
Ψυχολογικοί παράγοντες
Μερικές φορές η κατάθλιψη μπορεί να προκληθεί από εσωτερικά προβλήματα. Πεσιμιστικές ιδέες ή έλλειψη αυτοσεβασμού μπορούν να οδηγήσουν σε κατάθλιψη. Ασθένειες και αλλαγές στην ψυχολογία ενός ατόμου που συμβαίνουν στην ψύχωση και την άνοια μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε κατάθλιψη.
Βιολογικοί παράγοντες
Αυτοί ποικίλουν αλλά γενικώς περιλαμβάνουν κληρονομικούς όμως να αμφισβητείτε απο την επιστημονική κοινότητα[1] , νευρολογικούς, ορμονικούς και εποχιακούς παράγοντες. Επίσης μπορεί να σχετίζονται με κάποια ασθένεια.

Θεραπεία κατάθλιψης
Υπάρχουν πολλά είδη ψυχολογικών θεραπειών, ανάμεσά τους η γνωσιακή-συμπεριφορική, η διαπροσωπική και η ψυχοδυναμική, που παρέχουν αποτελεσματική αντιμετώπιση της κατάθλιψης.
Ψυχοθεραπεία είναι μορφή θεραπείας των ψυχικών διαταραχών στην οποία ένα εκπαιδευμένο άτομο εγκαθιστά μια συμφωνία συνεργασίας με τον ασθενή και μέσα από μια καθορισμένη θεραπευτική επικοινωνία – λεκτική και μη λεκτική – επιχειρεί να ανακουφίσει την ψυχική διαταραχή, να αντιστρέψει ή να μεταβάλει τη δυσπροσαρμοστική συμπεριφορά και να ενθαρρύνει την πρόοδο και την ανάπτυξη της προσωπικότητας (Μάνος, Ν. (1997). Βασικά στοιχεία κλινικής ψυχιατρικής. Θεσσαλονίκη: University Studio Press).
Σε γενικές γραμμές λοιπόν, η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει το άτομο που υποφέρει από κατάθλιψη:
• Να αναγνωρίσει τα προβλήματα στη ζωή του που συνέβαλλαν στη κατάθλιψή του και να το βοηθήσει να κατανοήσει ποια θέματα αυτών των προβλημάτων μπορεί να επιλύσει ή να βελτιώσει. Να αναθεωρήσει επιλογές για το μέλλον και να θέσει ρεαλιστικούς στόχους που θα το βοηθήσουν να βελτιώσει τη ψυχική και συναισθηματική του υγεία. Να το βοηθήσει να εντοπίσει πως αντιμετώπισε αποτελεσματικά παρόμοια συναισθήματα, αν είχε στο παρελθόν.
• Να ανιχνεύσει αρνητικές ή διαστρεβλωμένες σκέψεις που συμβάλλουν σε συναισθήματα απελπισίας και ανημπόριας που συνοδεύουν την κατάθλιψη. Να το βοηθήσει να αποκτήσει μια πιο θετική στάση στη ζωή.
• Να διερευνήσει άλλες παγιωμένες σκέψεις και συμπεριφορές που προκαλούν προβλήματα και συμβάλλουν στη διαταραχή της διάθεσης. Για παράδειγμα, να καταλάβει και να βελτιώσει τους τρόπους επικοινωνίας του με άλλους ανθρώπους, οι οποίοι ενδέχεται να συμβάλλουν στην κατάθλιψή του.
• Να το βοηθήσει να αποκτήσει ξανά την αίσθηση ελέγχου και ευχαρίστησης στη ζωή του. Να το βοηθήσει να διακρίνει υγιείς επιλογές και σταδιακά να υιοθετήσει ξανά απολαυστικές και ολοκληρωμένες δραστηριότητες στη ζωή του.
Ένα επεισόδιο κατάθλιψης αυξάνει την πιθανότητα ενός ακόμα επεισοδίου. Η ψυχοθεραπεία έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την πιθανότητα να συμβούν κι άλλα επεισόδια ή την έντασή τους. Μέσω της θεραπείας, το άτομο μπορεί να αποκτήσει ικανότητες που θα το βοηθήσουν να αποφύγει ένα ακόμα καταθλιπτικό επεισόδιο.
Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα είναι αποτελεσματικά για τη μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων σε μερικά άτομα, ιδιαίτερα στις  περιπτώσεις σοβαρής κατάθλιψης. Αποτελεσματικότερος μπορεί να είναι ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακοθεραπείας. Ο χειρισμός των ανεπιθύμητων ενεργειών είναι σημαντικός και γι' αυτό χρειάζεται τακτικός έλεγχος από τον ψυχίατρο που προτείνει τη συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή. Μερικά άτομα προτιμούν τη ψυχοθεραπεία από τη χρήση φαρμάκων, κυρίως αν η κατάθλιψή τους δεν είναι σοβαρή. Με μία πλήρη κλινική εκτίμηση ο ειδικός θα προτείνει μια αποτελεσματική θεραπεία. Περισσότερα για την φαρμακευτική αγωγή των καταθλιπτικών διαταραχών εδώ.
Η κατάθλιψη μπορεί να βλάψει σοβαρά την ικανότητα του ατόμου να λειτουργεί στην καθημερινή του ζωή. Η πρόγνωση όμως για το άτομο που αναζητά επαγγελματική βοήθεια είναι πολύ καλή. Δουλεύοντας με τους θεραπευτές του μπορεί να αποκτήσει ξανά τον έλεγχο της ζωής του.
Ας περιγράψουμε ξεχωριστά κάποια είδη ψυχοθεραπείας που έχουν αποδειχτεί αποτελεσματικά για την κατάθλιψη, καθώς και το θεωρητικό τους υπόβαθρο.

Ψυχανάλυση
Η ψυχανάλυση είναι μια προσέγγιση ψυχολογικών διαταραχών και ψυχολογικής θεραπείας που αναπτύχθηκε αρχικά από τον Sigmund Freud στις αρχές του 20ου αιώνα. Το κύριο σημείο της θεωρίας της ψυχανάλυσης είναι η υπόθεση πως η περισσότερη νοητική δραστηριότητα είναι υποσυνείδητη και συνεπώς το να καταλάβεις τους ανθρώπους προϋποθέτει να ερμηνεύσεις το υποσυνείδητο νόημα που κρύβει η συμπεριφορά που εκδηλώνουν. Η ψυχανάλυση (ή απλά ανάλυση) εστιάζει στην επιρροή που έχουν υποσυνείδητες δυνάμεις όπως απωθημένα ένστικτα, εσωτερικές συγκρούσεις και παιδικά τραύματα, στην ψυχική ζωή και προσαρμογή του ατόμου. Πρόκειται για μια μορφή θεραπείας που προσπαθεί να περιορίσει τις ψυχονευρώσεις προκαλώντας βασικές αλλαγές στην προσωπικότητα.
Σύμφωνα με το ψυχαναλυτικό μοντέλο, η κατάθλιψη αντιπροσωπεύει το πένθος που δεν έχει επιλυθεί, το οποίο αποδίδεται σε βιώματα της παιδικής ηλικίας που αποτρέπουν την επιτυχή διεργασία του πένθους.
Υπάρχει ο ασθενής που η απώλειά του προκαλείται από υποταγή σε κάποια σημαντική μορφή της παιδικής του ηλικίας (γονείς, αδέρφια), και ο ασθενής που η απώλειά του αφορά έναν κυρίαρχο στόχο. Η ψυχαναλυτική θεραπεία της κατάθλιψης για τον πρώτο τύπο ασθενούς είναι πιο ενεργητική και υπάρχει περίπτωση στη διαδικασία της θεραπείας ο ασθενής να μεταφέρει έντονα συναισθήματα και ασυνείδητες επιθυμίες που απευθύνονταν σε σημαντικά πρόσωπα της παιδικής του ζωής στον θεραπευτή καθώς είναι ένα πρόσωπο με εξουσία (μεταβίβαση).
Η ψυχοθεραπεία για τον δεύτερο τύπο κατάθλιψης γίνεται μέσα από τις ερμηνείες του νοήματος του στόχου. Η εστίαση στην μεταβίβαση (μεταφορά του καταπιεσμένου παρελθόντος στη σχέση με τον θεραπευτή) βοηθά τον ασθενή να ξεχωρίσει τι είναι πραγματικό στη θεραπευτική σχέση και τι αποτελεί επιρροή από πρώιμες εμπειρίες. Η ανάλυση της μεταβίβασης μπορεί να αυξήσει τη ενδοσκόπηση σχετικά με εσωτερικές συγκρούσεις και προβληματικές σχέσεις, που με τη σειρά τους οδηγούν σε καλύτερη προσαρμοστική και διαπροσωπική λειτουργία. Περισσότερα εδώ

Ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία
Η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία προέρχεται από την ψυχαναλυτική παράδοση που θεωρεί ότι τα άτομα αντιδρούν σε υποσυνείδητες δυνάμεις, ενώ ταυτόχρονα εστιάζει στις διαδικασίες αλλαγής και ανάπτυξης και δίνει προτεραιότητα στην κατανόηση του εαυτού και του ασυνείδητου.
Το πρωταρχικό μέλημα στην (βραχεία) ψυχοδυναμική θεραπεία είναι η ενίσχυση της κατανόησης του ασθενούς σχετικά με τις επαναλαμβανόμενες ασυνείδητες συγκρούσεις (ενδοψυχικές και διαπροσωπικές). Βασική άποψη της ψυχοδυναμικής θεραπείας είναι ότι οι παιδικές εμπειρίες του ασθενούς, οι πρώιμες ανεπίλυτες συγκρούσεις και οι σχέσεις του παρελθόντος επηρεάζουν την τωρινή κατάσταση του ατόμου. Στη θεραπεία, ο θεραπευτής συγκεντρώνεται στα προηγούμενα βιώματα του ασθενούς, στα ασυνείδητα κίνητρα και στις συγκρούσεις της παιδικής ηλικίας, καθώς και στο αντίκτυπο που έχουν αυτά στην τωρινή λειτουργία του ατόμου. Στη θεραπεία αυτή, οι θεραπευτές εξερευνούν τις επιθυμίες των ασθενών, τα όνειρά τους και τις φαντασιώσεις τους. Οι χρονικοί περιορισμοί και οι εστιακές εξερευνήσεις της ζωής του ατόμου και των συναισθημάτων του ξεχωρίζουν τη ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία από την ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία.

Γνωσιακή ψυχοθεραπεία
Γνωσιακή ονομάζεται κάθε θεραπευτική προσέγγιση που στοχεύει στη βελτίωση του ατόμου μέσω παρέμβασης στις γνωστικές διεργασίες. Βασίζεται στην αρχή ότι τα συναισθηματικά προβλήματα είναι αποτέλεσμα λανθασμένου τρόπου σκέψης και διαστρεβλωμένων στάσεων απέναντι στον εαυτό και στους άλλους (Χουντουμάδη, A. & Πατεράκη, Λ. (2008). Λεξικό ψυχολογίας. Αθήνα: Τόπος).
Η κεντρική ιδέα είναι ότι η εμπειρία φιλτράρεται μέσα από γνωστικές ερμηνείες γεγονότων που με τη σειρά τους προκαλούν συναισθηματικές αντιδράσεις. Διαταραγμένες συναισθηματικές συνθήκες είναι αποτέλεσμα διαστρεβλωμένων ερμηνειών διαφόρων καταστάσεων της ζωής.
Ο γνωσιακός θεραπευτής δεν ενδιαφέρεται πολύ για το οικογενειακό ιστορικό του ατόμου ή για τις ερμηνείες των γεγονότων του παρελθόντος. Συνεπώς, οι πληροφορίες στις οποίες εστιάζει είναι περισσότερο αντικειμενικές, όπως το χρονικό των συμπτωμάτων και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έχουν επιδεινωθεί αυτά τα συμπτώματα. Αντί να εξετάζει τα πρώιμα τραύματα του πελάτη, υιοθετεί έναν πιο ενεργητικό ρόλο στο να αλλάξει τις συμπεριφορές του ατόμου. Έτσι, τα συγκεκριμένα παράπονα του πελάτη δεν θεωρούνται επιφανειακά ή αμυντικά αλλά συνήθως, ως μέρος του πραγματικού προβλήματος, αντιμετωπίζονται άμεσα. Συνολικά, η αντιμετώπιση αυτών των δυσκολιών ενσωματώνονται σε ένα ολοκληρωμένο θεραπευτικό πακέτο το οποίο το άτομο θα μπορεί να εφαρμόσει και σε άλλες καταστάσεις.
Ο Aaron Beck που ανέπτυξε τη γνωσιακή θεωρία και θεραπεία της κατάθλιψης (1976) υπέθεσε πως τα καταθλιπτικά συμπτώματα εμφανίζονται όταν τα δυσλειτουργικά σχήματα ενός ευάλωτου ατόμου ενεργοποιούνται από εξωτερικούς παράγοντες όπως δυσάρεστα γεγονότα της ζωής. Σχήματα εννοούμε τις βαθιά ριζωμένες γνωστικές δομές οι οποίες βοηθούν το άτομο να ερμηνεύσει τις εμπειρίες του με έναν κατανοητό τρόπο. Η βάση για την καταθλιπτική συμπτωματολογία είναι τα αρνητικά διαστρεβλωμένα «γνωστικά (νοητικά) σχήματα».
Τα καταθλιπτικά άτομα υποφέρουν από εσφαλμένες υποθέσεις στον τρόπο που σκέφτονται σαν να περνάνε τις πληροφορίες μέσα από ένα αρνητικό φίλτρο. Οι αρνητικές ερμηνείες ενός ατόμου συγκεκριμένων καταστάσεων ονομάζονται αυτόματες σκέψεις, επειδή είναι τόσο παγιωμένες που το άτομο σχεδόν δεν τις γνωρίζει - συνειδητοποιεί. Η γνωστική θεραπεία της κατάθλιψης στοχεύει στην αναγνώριση των αρνητικών αυτόματων σκέψεων και την ανάπτυξη εναλλακτικών, πιο λογικών και ρεαλιστικών σκέψεων. Καθώς όλο και περισσότερες αυτόματες σκέψεις εντοπίζονται, βγαίνουν στην επιφάνεια μοτίβα που αποκαλύπτουν υποβόσκουσες πεποιθήσεις και πυρηνικές (κύριες) απόψεις, όπως για παράδειγμα: «δεν καταφέρνω ποτέ να δημιουργήσω φιλίες». Η διόρθωση των αρνητικών νοητικών σχημάτων έχει συνέπεια την βελτίωση της ψυχικής υγείας του ατόμου.
Η γνωσιακή προσέγγιση χαρακτηρίζεται τόσο από συμπεριφορικές τεχνικές που έχουν σαν στόχο τη διόρθωση των συνεπειών του αρνητικού τρόπου σκέψης στην καθημερινή ζωή με συγκεκριμένες ασκήσεις, όσο και από γνωστικές τεχνικές όπως γνωστικές ανακατασκευές, που βοηθούν το άτομο να αναγνωρίσει και να διορθώσει τα δυσλειτουργικά του γνωστικά σχήματα. Γι' αυτό η γνωστική θεραπεία ονομάζεται συχνά και γνωστική – συμπεριφορική θεραπεία.
Γνωσιακή – συμπεριφορική (ή συμπεριφοριστική) θεραπεία είναι η ψυχοθεραπευτική προσέγγιση που βασίζεται στη θεραπεία της συμπεριφοράς, αλλά επεκτείνει την προσπάθεια τροποποίησης της συμπεριφοράς και επαναμάθησης και στις γνωστικές διεργασίες. Αποσκοπεί στην επανεξέταση και αναδιάρθρωση των λανθασμένων πεποιθήσεων και πλαισίων αναφοράς (Χουντουμάδη, A. & Πατεράκη, Λ. (2008). Λεξικό ψυχολογίας. Αθήνα: Τόπος).
Στη γνωσιακή – συμπεριφορική θεραπεία ο ειδικός εστιάζει στον αντίκτυπο που έχουν οι δυσλειτουργικές σκέψεις του ασθενούς στην τωρινή του συμπεριφορά καθώς και στην μελλοντική του λειτουργία. Η γνωσιακή – συμπεριφορική θεραπεία στοχεύει να αξιολογήσει, να προκαλέσει και να αλλάξει τον δυσλειτουργικό τρόπο σκέψης του ατόμου (γνωστικές ανακατασκευές). Σε αυτή τη μορφή θεραπείας, ο θεραπευτής δίνει μεγαλύτερη έμφαση σε ασκήσεις για το σπίτι και δραστηριότητες εκτός συνεδρίας.
Η στάση του θεραπευτή είναι ενεργητική όσο αφορά τις θεραπευτικές παρεμβάσεις και τα θέματα συζήτησης, ενώ χρησιμοποιεί μια ψυχοεκπαιδευτική προσέγγιση και διδάσκει τον ασθενή καινούριες μεθόδους αντιμετώπισης στρεσογόνων καταστάσεων. Εκτός από τις γνωστικές ανακατασκευές, η εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων και η τεχνική χαλάρωσης έχουν πρωταρχική θέση στη θεραπεία.
Διαπροσωπική ψυχοθεραπεία (interpersonal psychotherapy – IPT)
Ψυχοθεραπευτική προσέγγιση που αναπτύχθηκε από τον Harry Stack Sullivan και εστιάζεται στην επικοινωνία και στις διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις σε συνδυασμό με τον αντίκτυπο του περιβάλλοντος. Οι διαπροσωπικές σχέσεις θεωρούνται η πλέον ουσιαστική πτυχή της προσωπικότητας και η βασική πηγή συναισθηματικής ασφάλειας ή ανασφάλειας (Χουντουμάδη, A. & Πατεράκη, Λ. (2008). Λεξικό ψυχολογίας. Αθήνα: Τόπος).
Η θεραπεία βασίζεται στην ιδέα ότι κοινωνικές και διαπροσωπικές διεργασίες σχετίζονται με την κατάθλιψη. Προβληματικοί τομείς που σχετίζονται με τη διαταραχή είναι το πένθος μετά από μια απώλεια (θάνατο), διαμάχες με άλλα άτομα με αποτέλεσμα επαναδιαπραγμάτευση, διάλυση ή αδιέξοδο, αλλαγές ρόλων (μεταβατικές καταστάσεις όπως διαζύγιο, μετακόμιση, σύνταξη) και διαπροσωπικές αδυναμίες, όπως έλλειψη δεξιοτήτων επικοινωνίας.
Ένας από τους στόχους αυτής της βραχείας και καλά δομημένης ψυχοθεραπείας είναι η διερεύνηση του συνδέσμου μεταξύ του διαπροσωπικού προβλήματος και της αλλαγής των συμπτωμάτων.

Υπαρξιακή ψυχοθεραπεία
Η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία είναι μία δυναμική θεραπευτική προσέγγιση, η οποία εστιάζει την προσοχή της σε αγωνίες που έχουν τις ρίζες τους στην καρδιά της ύπαρξης. Το υπαρξιακό μοντέλο υποστηρίζει ότι οι εσωτερικές μας συγκρούσεις δεν προέρχονται μόνο από την πάλη μας με καταπιεσμένα ένστικτα, με εσωτερικευμένους σημαντικούς ενηλίκες ή με τραυματικά βιώματα, αλλά και από την αναμέτρησή μας με τα δεδομένα της ύπαρξης.
Όλοι μας αντιμετωπίζουμε την προοπτική των γηρατειών και της παρακμής, ή τη μοναξιά. Το άτομο μπορεί να φτάσει σε απόγνωση ως αποτέλεσμα της αναμέτρησής του με σκληρά δεδομένα της ανθρώπινης μοίρας, όπως το θάνατο, την απομόνωση, το νόημα της ζωής, ακόμα και την ελευθερία.
Η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία παρέχει ενδοσκόπηση στους αμυντικούς μηχανισμούς του ατόμου απέναντι στο άγχος του θανάτου ή σε άλλες απειλές της ανθρώπινης ύπαρξης και της μοναδικότητάς του.

Ομαδική ψυχοθεραπεία
Επειδή συμπεριφορικά η κατάθλιψη σχετίζεται με κοινωνική απομόνωση, η ομαδική ψυχοθεραπεία βοηθάει στη βελτίωση των διαπροσωπικών δεξιοτήτων και μειώνει την αποξένωση των ατόμων. Παρέχει σημαντική υποστήριξη ενώ παράλληλα εξοικονομεί χρόνο και χρήματα.

Συνθετική ψυχοθεραπεία
Συγκεντρώνει θεωρίες από πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις και κάνει χρήση ποικίλων θεραπευτικών τεχνικών. Στοιχεία από σωματικές, ψυχοδυναμικές, υπαρξιακές και συμπεριφορικές θεραπείες μπορεί να χρησιμοποιηθούν. Ο θεραπευτής συνδυάζει στοιχεία και τεχνικές από διαφορετικές σχολές με τρόπο τέτοιο που θα παρέχουν την καλύτερη εξήγηση για την αιτιολογία μιας συγκεκριμένης παθολογίας και την πιο αποτελεσματική θεραπεία για το συγκεκριμένο άτομο. Αρχικά εστιάζει στο αρχικό αίτημα του πελάτη και σε τρόπους με τους οποίους θα ελέγξει αυτά τα προβλήματα. Με το που θα τεθούν τα επείγοντα θέματα, η θεραπεία μπορεί να εισχωρήσει στα υποβόσκοντα αίτια. Το παρελθόν του πελάτη εξετάζεται ώστε να βοηθήσει το άτομο να εντοπίσει σημαντικά γεγονότα που μπορεί να διαμόρφωσαν τη ζωή του. Οι τρόποι με τους οποίους αυτά τα γεγονότα μπορεί να συνέβαλλαν στα τωρινά προβλήματα του πελάτη συζητούνται στην ατομική ή ομαδική θεραπεία. Τελικά ο θεραπευτής και ο πελάτης συζητούν με ποιο τρόπο οι νέες ενδοσκοπήσεις θα βοηθήσουν τον δεύτερο μακροπρόθεσμα να είναι λειτουργικός κι ευέλικτος.

Η οικογένεια και οι φίλοι
Η συμμετοχή και η στήριξη της οικογένειας και των φίλων μπορεί να παίξουν σημαντικό ρόλο στη βοήθεια του ατόμου που υποφέρει από κατάθλιψη. Μπορούν να το ενθαρρύνουν να παραμείνει στη θεραπεία και να εξασκεί τις τεχνικές και τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων που μαθαίνει στη ψυχοθεραπεία.
Η συμβίωση με ένα καταθλιπτικό άτομο μπορεί να είναι πολύ δύσκολη και στρεσογόνα για την οικογένεια και τους φίλους. Ο πόνος που νιώθουν όταν βλέπουν το αγαπημένο τους πρόσωπο να υποφέρει από κατάθλιψη, μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα απελπισίας και απώλειας. Η οικογενειακή ή η θεραπεία γάμου μπορεί να είναι αποτελεσματικές στο να φέρουν μαζί όλα τα άτομα που επηρεάζονται από τη κατάθλιψη και να τους βοηθήσει να μάθουν πώς να αλληλεπιδρούν πιο λειτουργικά. Επίσης τα άτομα που δεν έχουν βιώσει ποτέ τους κατάθλιψη έχουν την ευκαιρία να μάθουν περισσότερα για τη διαταραχή και να βρουν εποικοδομητικούς τρόπους να στηρίξουν το δικό τους άνθρωπο που πάσχει από κατάθλιψη.

Κείμενο: Δήμητρα Τσώλα - Γιαννατσή, Ιδρυτικό μέλος και Γραμματέας της Ελεγκτικής Επιτροπής του ΜΑΖΙ, Σύμβουλος ψυχικής υγείας (B.A. in Psychology, M.A. in Clinical Psychology)
Πηγη: http://www.mazi.org.gr/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%B8%CE%BB%CE%B9%CF%88%CE%B7/%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%B5%CE%AF%CE%B1


ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

Ψυχικές διαταραχές με Κατάθλιψη
Θεραπεία

[5] και με τους γιατρούς να παραπλανούν το κοινό[6][7] ,αναστολείς της μονοαμινοοξειδάσης (MAOIs), τρικυκλικα
  • Ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT)
  • Επαναληπτικός Διακρανιακός Μαγνητικός Ερεθισμός (repetitive Transcranial Magnetic Stimulation, rTMS). Πρόκειται για νέα μέθοδο, η οποία έχει λάβει την έγκριση του Αμερικανικού Οργανισμού Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA).[8] Η θεραπεία με επαναληπτικό διακρανιακό μαγνητικό ερεθισμό χορηγείται μέσω ενός ηλεκτρομαγνητικού πηνίου, που βρίσκεται σε επαφή με το τριχωτό της κεφαλής.[9] Μέσω αυτού δημιουργούνται επαναλαμβανόμενοι πολύ μικρής διάρκειας ηλεκτρομαγνητικοί παλμοί, οι οποίοι διεγείρουν τα αντίστοιχα εγκεφαλικά κέντρα, που βρίσκονται κάτω από το σημείο επαφής του πηνίου. Με τον τρόπο αυτό, ενισχύονται τα θετικά συναισθήματα ή καταστέλλονται τα αρνητικά, ανάλογα με το ποιο κέντρο του εγκεφάλου επηρεάζει το πηνίο. Η μέθοδος αυτή βασίζεται στην ίδια φυσική αρχή με την ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT), δηλαδή στη ρύθμιση της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου, ωστόσο, σε αντίθετη με την ηλεκτροσπασμοθεραπεία, δεν απαιτείται αναισθησία. Ο επαναληπτικός διακρανιακός μαγνητικός ερεθισμός είναι μία θεραπευτική επιλογή σε ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στη φαρμακευτική αγωγή ή υπάρχουν αντενδείξεις στη λήψη φαρμάκων.[10]
  • Κρύα Υδροθεραπέια[11]
  • Χοροθεραπεία[12][13] (τανγκο[14])

Κατάθλιψη και άσκηση
Αρκετές έρευνες της τελευταίας δεκαετίας δείχνουν ότι η συστηματική συμμετοχή σε προγράμματα άσκησης και φυσικές δραστηριότητες, μειώνουν τα επίπεδα της κατάθλιψης[15] [16] [17] [18] [19] [20] . Τα άτομα με κατάθλιψη τείνουν να κάνουν καθιστική ζωή και να μην ασχολούνται με σπορ και φυσικές δραστηριότητες. Έτσι, τίθεται ένα ερώτημα αν είναι η κατάθλιψη που δημιουργεί τάσεις αδράνειας ή αν η καθιστική ζωή επιτείνει το πρόβλημα της κατάθλιψης. Βεβαίως, είναι πλέον παραδεκτό, ότι τα σπορ και οι φυσικές δραστηριότητες συνεισφέρουν στη σωματική και την ψυχική υγεία των ατόμων. Επιπλέον, τα άτομα που είναι κινητικά δραστήρια έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν κατάθλιψη[21].
Τα άτομα δε που έχουν ήδη κατάθλιψη, μπορούν να προσφύγουν σε ψυχολογική ή φαρμακευτική υποστήριξη, αλλά μπορούν ταυτόχρονα να προσφύγουν και στα σπορ κα τις φυσικές δραστηριότητες και να βοηθηθούν ουσιαστικά. Στην κατεύθυνση αυτή υπάρχει ένα καλό και ένα κακό. Το κακό είναι ότι η συμμετοχή στα σπορ δεν είναι ένα χάπι που πρέπει να πάρει κανείς γρήγορα και εύκολα. Το καλό είναι ότι τα σπορ δεν έχουν οικονομικό κόστος, και κυρίως, ενεργοποιούν εσωτερικά τα άτομα, να παλέψουν μόνα τους και να ξεπεράσουν τα προβλήματά τους. Τα άτομα δηλαδή, μέσα από τα σπορ καταλαβαίνουν, ότι όσο προσπαθούν, τόσο βελτιώνονται. Το πετυχαίνουν αυτό μόνα τους, χωρίς εξωτερική βοήθεια. Μόλις το καταλάβουν αυτό αυξάνεται η σιγουριά και η αυτοπεποίθησή τους. Πρώτα αυξάνεται η σιγουριά και η αυτοπεποίθησή τους για τα σπορ, αλλά πολύ γρήγορα αυτή η αίσθηση μεταφέρεται σταδιακά σε καθημερινά πράγματα και έγνοιες, στη δουλειά, στο σπίτι, στις κοινωνικές σχέσεις.
Κλινικές παρατηρήσεις και επιδημιολογικές έρευνες, έχουν δείξει ότι η σωματική δραστηριότητα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης και ανάπτυξης κατάθλιψης στα άτομα γενικά, να περιορίσει τα συμπτώματα σε καρδιοπαθείς με ελαφριά και μέτρια κατάθλιψη, σε ασθενείς με ψυχιατρικά περιστατικά, και να μετριάσει αρνητικά συναισθήματα και την κατάθλιψη σε άτομα της τρίτης ηλικίας. Μέσα από την άσκηση, επέρχεται επίσης ο έλεγχος του βάρους και η βελτίωση της σωματικής εικόνας, περιορίζοντας ταυτόχρονα και τα συμπτώματα της κατάθλιψης[22]. Έτσι λοιπόν, για τη μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης μπορούν να οργανωθούν προγράμματα παρέμβασης, τα οποία περιλαμβάνουν φυσικές δραστηριότητες. Ακόμα και σε άτομα με μανιοκατάθλιψη, παρεμβατικά προγράμματα φυσικών δραστηριοτήτων, φαίνεται ότι έχουν ευεργετικό ρόλο στη βελτίωση της ψυχικής τους υγείας.[23][24]

Γιατί η άσκηση βοηθάει στον περιορισμό της κατάθλιψης. Σε γενικές γραμμές, η συμμετοχή σε σπορ και προγράμματα άσκησης και ανεβάζει τη διάθεση και οδηγεί στη μείωση των επιπέδων της κατάθλιψης. Η άσκηση αλλάζει τη διάθεση, μέσω της ρύθμισης του άγχους, της βελτίωσης της αυτοεκτίμησης και της εικόνας του σώματος και της ανόδου της αυτοπεποίθησης. Επίσης, η άσκηση, αλλάζει ή ρυθμίζει καλύτερα μια σειρά φυσιολογικών μηχανισμών στα άτομα με κατάθλιψη, όπως είναι η έκκριση των ενδορφινών, οι αυξομειώσεις στη θερμοκρασία του σώματος, κτλ.[25]

Ποιες είναι οι μορφές άσκησης που βοηθάνε περισσότερο; Και η αερόβια και η αναερόβια άσκηση μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της κατάθλιψης. Η μέτριας έντασης άσκηση[26] [27] [28] [29] [30] φαίνεται να είναι αποτελεσματικότερη για την παραμονή στην άσκηση των ατόμων αυτών.Το περπάτημα[31] ειναι ευεργετικότερο απο το τρέξιμο(μέτριας έντασης) και κυριως σε καθαρο αερα[32] [33] (ο ιονισμένος αέρα είναι κοντά σε καθαρό περιβάλλον) είναι ευεργετικοτερα για τον οργανισμο[34][35][36][37] [38][39] [40],και γρηγορο τρεξιμο (σπριντ) αυξανουν αρκετα την διαθεση.Και η άσκηση με αντιστάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία μέτριας και έντονης κατάθλιψης. Δεν έχουν βρεθεί αρνητικές επιδράσεις της άσκησης σε πληθυσμούς ατόμων με κατάθλιψη. Στην πραγματικότητα, όλες οι μορφές άσκησης είναι το ίδιο αποτελεσματικές.[25][41]
Για μια πιο συστηματική υποστήριξη των ατόμων με κατάθλιψη, υπάρχει ανάγκη συνδυασμού της άσκησης με άλλες μορφές θεραπείας, όπως είναι οι ομάδες συζήτησης, οι ομάδες αυτο-βοήθειας ή άλλες γνωστικές θεραπείες. Ίσως, μερικά ψυχολογικά προβλήματα, όπως αυτά που σχετίζονται με την κατάθλιψη να χρειάζονται απλά, μια εσωτερική ενεργοποίηση από τα άτομα, για να μετριασθούν. Η άσκηση και η συμμετοχή σε φυσικές δραστηριότητες προσφέρουν αυτή την ενεργοποίηση. Η δυσκολία, βέβαια, για τα άτομα με κατάθλιψη, είναι να πεισθούν για την αξία της άσκησης. Και επειδή, όλες οι μορφές άσκησης έχουν μέσα τους το στοιχείο του παιγνιδιού της διασκέδασης και της εκτόνωσης, από τη στιγμή που θα αρχίσουν να γυμνάζονται, επικοινωνούν με άλλους, ενεργοποιούνται πνευματικά και σωματικά, αντιλαμβάνονται αλλαγές στο σώμα τους και τη διάθεσή τους.[42]
Κατάθλιψη και ΔιατροφήΈρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχει σχέση του τρόπου διατροφής[43][44] με την κατάθλιψη. Οι καταθλιπτικοί έχουν έλλειψη από πολλών ειδών βιταμίνες[45][46](λόγω πολλών στρεσογόνων ορμονών που τις καταστρέφουν), και κυρίως διατροφή με υψηλά σάκχαρα[47][48] [49] ,με πολλούς καφέδες (λόγω της καφείνης)[50],τα άτομα που καταναλώνουν πολλά γαλακτοκομικά[47] και με υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ[51] [52] [53] [54] [55] [56]. Επίσης έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα με κατάθλιψη έχουν πιο χαμηλή χοληστερίνη[57] [58] [59] [60] [61] [62] [63] [64] [65] [66] από το κανονικό,η μεσογειακή διατροφή είναι αρκετά αποτελεσματική (λόγο πλούσιο ελαιόλαδο[67] , και ιχθυέλαιο (Ω-3)[68] [69] [70] [71] [72] [73] [74] [75] [76] [77] [70] [78] [71] [77] [75] [77] [79] [80] [81] [82] [83] [84] [85] και κυρίως λαδερά ψάρια (σαρδέλες) [70] [86] [87] οπού συσχετίζετε με την διατροφή.
Υπαρχουν ακομα αρκετά βότανα οπου έχουν δείξει ότι έχουν αντικαταθλιπτική δράση όπως Ashwagandha [88] [89],Brahmi [90],Camu-Camu,Cat’s Claw,Damiana,Ginkgo Biloba [91] [92] [93] [94] [95] [96],Golden Root [97] [98],Gotu Kola [99],Horny Goat Weed [100],Korean Ginseng [101],Licorice [102],Magnolia [103],Marapuama,Noni [104] [105][106][107],Passion Flower,Saint John's Wort [108] [109] [110] [111] [112] [113] [114] [115] [116] [117] [118] [119] [120] [121] [122] [123] [124] [125] [126] [127] [128] [129] [130] [131] [132] [133],Schizandra [101],Suma,Turmeric [134]
Πολλες έρευνες έχουν δείξει οτι λινέλαιο βοηθαει αρκετά στην διάθεση [59] [68] [70] [72] [73] [74] [75] [76] [78] [80] [86] [135]
Βιταμίνες - Μέταλλα - Ιχνοστοιχεία - Αμινοξέα
Μερικές βιταμίνες μπορεί να λείπουν από τον οργανισμό ωστόσο όταν αποκατασταθούν στα φυσιολογικά πεδία η κατάθλιψη εξαφανίζεται. Μερικές από αυτές είναι τα αλκαλοειδή Galanthamine, [136] και η Πιπερίνη (πού βρίσκετε στο πιπέρι). [137]
Αρκετά αμινοξέα έχουν δείξει οτι μπορούν να βελτιώσουν την διάθεση (λόγω έλλειψης στον οργανισμό)όπως 5-HTP (5-Υδροξυτρυπταμίνη) [138] [139] [140] [141] [142] [143] [144] [145] [146] [147] [148] [149] [150] [151], Acetyl-L-Carnitine [152] [153] [154] [155] [156] [157] [158] [159] [160] [161],Glutamine [162] [163],Methionine [164] [165],Phenylalanine [151] [166] [167] [168] [169] [170] [171] [172] [173] [174] [175] [176] [177] [178],η Proline αλλά μπορεί να προκαλέσει εκνευρισμό,η S-Adenosylmethionine (SAMe) [179] [180] [181] [182] [183] [184] [185] [186] [187] [188] [189] [190] [191] [192] [193] [194] [195] [196] [197] [198] [199] [200] [201] [202] [203] [204] [205] [206] [207],η Taurine,η Threonine[208],η Tryptophan [138],η Tyrosine [209] [210] [211] [212] [213] [214] [215] [216] [217] [218] [219]
Η έλλειψη μετάλλων σε έναν οργανισμό μπορεί να είναι αιτία εμφάνισης κατάθλιψης π.χ. όταν υπάρχει έλλειψη σε βρώμιο. [220], στους ηλικιωμένους με έλλειψη ασβεστίου [221] [222], σε Χρωμιο [223] [224] [225] [226] [227] [228],λίθιο (σε σωστές ποσότητες),σε έλλειψη Μαγνήσιο (όμως υπερβολική χορήγηση μπορεί να δημιουργίσει πάλη κατάθλιψη) [229] [230] [231] [232] [233] [234] [235] [236] [237] [238] [239] [240],Μαγγάνιο (σε μερικες μορφές κατάθλιψης),σε Κάλιο [237] [241] [242],σε Σελήνιο [243] [244] [245] [246] [247] [248] [249],να υπάρχει ανεπάρκεια σε Ψευδάργυρο [250] [251] [252] [253] [254] [255] [256]
Μερικές βιταμίνες που μπορεί να εχει ανεπάρκεια ο οργανισμός και να παρουσιαστεί κατάθλιψη ειναι η Βιοτίνη [257] [258] [259] Cytidine Diphosphate Choline (CDP-Choline) [260],Φυλλικό Οξύ [182] [261] [262] [263] [264] [265] [266] [267] [268] [269] [270] [271] [272] [273] [274] [275] [276] [277] [278] [279] [280] [281] [282] [283] [284] [285] [286] [287] [288] [289],Ινοσιτόλη [284] [290] [291] [292] [293] [294] [295] [296] [297] [298] [299] [300] [301],Nicotinic Acid [302] [303],PABA, η Βιταμίνη B1 [304] [305] [306] [307] [308] [309] [310] [311], η Βιταμίνη B2 [312] [313],,η Βιταμίνη B5 [314] [315] [316] [317] [318], η Βιταμίνη B6 [288] [312] [319] [320] [321] [322] [323] [324] [325] [326] [327] [328] [329] [330],η Βιταμίνη B12, [182] [267] [284] [288] [331] [332] [333] [334] [335] [336] [337] [338] [339], η Βιταμίνη C [326] [340] [341] [342] [343] [344] [345] [346] [347],η Βιταμίνη D [348] [349] [350] [351] και η Cytidine Diphosphate Choline [260].
Έρευνες έχουν δείξει ότι πολλές ορμόνες παίζουν αρκετό ρόλο στην κατάθλιψη οπού μερικές φορές είναι κατω απο το κανονικο οπως, η Androstenedione [352],DHEA (Dehydroepiandrosterone) [353] [354] [355] [356] [357] [358] [359] [360] [361],Μελατονίνη [362] [363] [364] [365] [366],Pregnenolone [367] [368] [369] [370] [371] [372] [373] [374],Προγεστερόνη [375],η χαμηλή ενδογενή τεστοστερόνη (κυρίως στους άνδρες) [376] [377] [378] [379] [380] [381] [382] [383] [384] [385],τριϊωδοθυρονίνη (Τ3) [386] [387] [388] [389] [390] [391] [392]

Πηγη