By Γεώργιος Ευαγγελάτος in Η απόλυτη διαφθορά, Πολιτικοί με το Σύνδρομο της Ύβρεως Διαβάστε το παρακάτω άρθρο της ψυχολόγου Μάρας Λεβίδη (αποτελεί μερική μετάφραση του έργου “Narcissistic And Psychopathic Leaders” του Sam Vaknin, Ph.D.) και βρείτε αν υπάρχουν ομοιότητες ή διαφορές με τον τρόπο διακυβέρνησης της Τουρκίας από τον Ρετζίπ Ερντογάν αλλά και με αρκετούς Έλληνες ηγέτες. Δεν συμφωνούμε με όλα τα σημεία του άρθρου, αλλά το θεωρούμε ιδιαίτερα χρήσιμο για όλους μας. Πολλά από όσα αναφέρει η Μάρα αποτελούν συμπτώματα του συνδρόμου της ύβρεως του Ντέϊβιντ Όουεν και όπως εκείνος ισχυρίζεται είναι προσωρινά και ισχύουν όσο ο ηγέτης βρίσκεται στην εξουσία. Μετά την κάθοδο αναγκάζεται να συμμορφωθεί στην πραγματικότητα. Αντίθετα η ναρκισσιστική προσωπικότητα δεν αλλάζει χωρίς τουλάχιστον μακροχρόνια ψυχαναλυτική διαδικασία. Φυσικά τέτοια άρθρα δεν φτάνουν ποτέ στα μάτια και τα αυτιά των κρατούντων. Πιστεύουμε πάντως ότι μπορεί κάποια μέρα ορισμένοι πολίτες να αποκτήσουν τη στοιχειώδη γνώση να κρίνουν τους πολιτικούς τους με αυτά τα δεδομένα πολύ καλλίτερα από ό,τι κάνουν τώρα και να προβλέπουν με μεγαλύτερη ακρίβεια ποιους επιλέγουν με την ψήφο τους. Όσον αφορά την ψυχοπαθητικότητα ο συνδυασμός και των δύο μετατρέπουν εφόσον συνυπάρχουν τον πολιτικό σε μια ωρολογιακή πυρηνική βόμβα τέτοιας ισχύος ώστε να οδηγήσει σε εσωτερικές όσο και διεθνείς συγκρούσεις και πολέμους που αφήνουν πίσω εκατομμύρια νεκρούς τόσο αμάχους πολίτες, όσο και στρατιώτες. Ο μακαρίτης Σαντάμ Χουσείν, ο Τζωρτζ Μπους ο τζούνιορ αποτελούσαν παραδείγματα ψυχοπαθητικών προσωπικοτήτων με ναρκισσιστικού τύπου συμπτώματα αλλά και μέρος των συμπτωμάτων του συνδρόμου της Ύβρεως. Πολύ λυπούμαστε αλλά και η υποψήφια για την προεδρία Χίλλαρη Κλίντον φοβούμαστε εκ του προτέρου βίου της πως θα εξελιχθεί σε μια τέτοιου είδους χασάπισσα όπως στο αμέσως προηγούμενο άρθρο μας της 5 Αυγούστου αναφέραμε. Περισσότερα στοιχεία μπορεί να βρει ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης στο βιβλίο μας: Γεωργίου Ευαγγελάτου: “ΠΑΝΕΞΥΠΝΟΙ ΑΠΑΤΕΩΝΕΣ ΚΑΛΟΣΤΗΜΕΝΕΣ ΑΠΑΤΕΣ” εκδόσεις ΑΠΑΝΤΑ ΚΟΙΝΑ. Αλλά ας ασχοληθούμε με το άρθρο της Μάρας Λεβίδη θα μας διδάξει πολλά : “Εδώ είμαι θαυμάστε με. Αν όχι είστε εχθροί μου και σας εξοντώνω”.
Οι μεγαλειώδεις αυταπάτες και φαντασιώσεις παντοδυναμίας και παντογνωσίας του ναρκισσιστή υποστηρίζονται από την πραγματική εξουσία και την προτίμηση του ναρκισσιστή να περιβάλλεται από δουλοπρεπείς συκοφάντες. Η προσωπικότητα του ναρκισσιστή βρίσκεται σε τόσο επισφαλή ισορροπία που δεν μπορεί να ανεχθεί ούτε καν έναν υπαινιγμό κριτικής και διαφωνίας. Οι περισσότεροι ναρκισσιστές είναι παρανοϊκοί (σ.γ.:διαφωνούμε στο περισσότεροι αλλά σίγουρα γίνονται καθ’ οδόν προς την άνοδο και την κατοχή της εξουσίας) και υποφέρουν από έμμονες ιδέες (π.χ. έχουν την ψευδαίσθηση ότι τους εμπαίζουν ή τους κουτσομπολεύουν χωρίς να συμβαίνει αυτό). Έτσι, οι ναρκισσιστές θεωρούν συχνά τους εαυτούς τους ως «θύματα καταδίωξης». Ο ναρκισσιστής ηγέτης καλλιεργεί και ενθαρρύνει μια λατρεία προσωπικότητας με όλα τα χαρακτηριστικά μιας θεσμικής θρησκείας: ιεροσύνη, τελετές, τελετουργίες, ναούς, λατρεία, κατήχηση, μυθολογία. Ο ηγέτης είναι ο ασκητής άγιος αυτής της θρησκείας. Αυτός μοναχικά αρνείται στον εαυτό του τις επίγειες απολαύσεις (ή έτσι ισχυρίζεται), προκειμένου να είναι σε θέση να αφιερώσει τον εαυτό του ολοκληρωτικά στην αποστολή του. Ο ναρκισσιστής ηγέτης είναι ένας τερατώδης ανεστραμμένος Ιησούς, που θυσιάζει τη ζωή του και απαρνείται τον εαυτό του έτσι ώστε να ωφελήσει τους ανθρώπους του, τον λαό του – ή η ανθρωπότητα στο σύνολό της. Με το να ξεπερνάει και να καταστέλλει την ανθρωπιά του, ο ναρκισσιστής ηγέτης γίνεται μια διαστρεβλωμένη εκδοχή του “Υπεράνθρωπου” του Νίτσε. Πολλοί ναρκισσιστές και ψυχοπαθητικοί ηγέτες είναι όμηροι των αυτο-επιβαλλόμενων αυστηρών ιδεολογιών. Οι ίδιοι φαντάζονται τον εαυτό τους ως πλατωνικούς «φιλόσοφους – βασιλιάδες». Έχοντας έλλειψη ενσυναίσθησης, αντιμετωπίζουν τους υπηκόους τους όπως ένας κατασκευα- στής τις πρώτες ύλες του, ή σαν κάποιες απαραίτητες παράπλευρες απώλειες μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι (για να κάνεις ομελέτα, πρέπει να σπάσεις αυγά, όπως λέει η αγαπημένη τους παροιμία). Αλλά το να είναι κάποιος απ-άνθρωπος ή υπερ-άνθρωπος, σημαίνει επίσης ότι είναι α-σεξουαλικός και ανήθικος. Υπό αυτή την περιορισμένη έννοια, οι ναρκισσιστές ηγέτες είναι μεταμοντέρνοι και ηθικοί σχετικιστές. Προβάλλουν στις μάζες ένα ανδρόγυνο σχήμα και το ενισχύουν είτε προκαλώντας την λατρεία του γυμνού και όλων των «φυσικών» πραγμάτων – είτε καταστέλλοντας έντονα αυτά τα συναισθήματα. Αλλά αυτό που εννοούν ως “φύση” δεν έχει καμία σχέση με την φύση. (Σ.γ.: Μπορεί να μοιχεύει ασύστολα και να έχει πλήθος ερωμένων χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανένα. βλέπε π.χ. Ανδρέας Παπανδρέου). Ο ναρκισσιστής ηγέτης προτείνει πάντα μια αισθητική της παρακμής και του κακού, προσεκτικά ενορχηστρωμένη και τεχνητή – αν και δεν γίνεται αντιληπτή με αυτόν τον τρόπο από τον ίδιο ή από τους οπαδούς του. Η ναρκισσιστική ηγεσία έχει να κάνει με αναπαραγόμενα αντίγραφα, όχι πρωτότυπα. Πρόκειται για τη χειραγώγηση συμβόλων και όχι για πραγματικό αταβισμό ή πραγματικό συντηρητισμό. Με λίγα λόγια: Η ναρκισσιστική ηγεσία έχει να κάνει με το θέατρο και όχι με τη ζωή. Για να απολαύσετε το θέαμα (και να απορροφηθείτε από αυτό), ο ηγέτης της αίρεσης/λατρείας απαιτεί την αναστολή της κρίσης και την επίτευξη της απώλειας ταυτότητας και της αίσθησης της πραγματικότητας. Σε αυτό το ναρκισσιστικό «Δράμα», η κάθαρση ισοδυναμεί με την αυτο-ακύρωση. Ο ναρκισσισμός ισοδυναμεί με μηδενισμό, όχι μόνο λειτουργικά ή ιδεολογικά. Η ίδια του η γλώσσα και οι αφηγήσεις του είναι μηδενιστικές. Ο ναρκισσισμός είναι εμφανώς μηδενιστικός – και ο ηγέτης της αίρεσης/λατρείας χρησιμεύει ως πρότυπο, για την εκμηδένιση του ανθρώπου, μέχρι να επανασυντεθεί ως μία ακαταμάχητη δύναμη της φύσης προ της χειροτονίας. Η ναρκισσιστική ηγεσία συχνά θέτει ως στόχο μια εξέγερση ενάντια στους «παλαιούς τρόπους»: ενάντια στην ηγεμονική κουλτούρα, τις ανώτερες τάξεις, τις καθιερωμένες θρησκείες, τις υπερδυνάμεις, την διεφθαρμένη τάξη πραγμάτων, κλπ. Τα ναρκισσιστικά κινήματα είναι παιδαριώδη, είναι μια αντίδραση σε ναρκισσιστικούς τραυματισμούς που επιβλήθηκαν σε ένα ναρκισσιστικό (και μάλλον ψυχοπαθητικό) έθνος-κράτος σε νηπιακή ηλικία, ή σε μια ομάδα, ή κατά ενός ηγέτη. Διάφορες μειονότητες ή «άλλοι» – οι συχνά αυθαίρετα επιλεγμένοι – αποτελούν μια τέλεια, εύκολα αναγνωρίσιμη, προσωποποίηση όλων των «κακώς κειμένων». (Σ.γ.: Θυμίζει το πρόσφατο πραξικόπημα των κεμαλικών και την οργή Ερντογάν προς τον Φετουλάχ Γκιούλ). Κατηγορούνται ότι είναι παλιά, ότι είναι παράξενα εξωπραγματικά, κοσμοπολίτικα, μέρος του κατεστημένου, ή ότι είναι «παρακμιακά». Καθίστανται μισητά για θρησκευτικούς και για και κοινωνικο-οικονομικούς λόγους, ή λόγω της φυλής τους, του σεξουαλικού προσανατολισμού τους, ή την καταγωγή τους. Είναι διαφορετικοί, είναι ναρκισσιστικοί (αισθάνονται και ενεργούν ως ηθικά ανώτεροι), είναι παντού, είναι ανυπεράσπιστοι, είναι εύπιστοι, είναι προσαρμόσιμοι (και, επομένως, μπορεί να συν-αποφασίσουν να συνεργαστούν για την καταστροφή τους). Σ.γ.: Οι Εβραίοι, οι Αθίγγανοι, οι νοητικά καθυστερημένοι, οι ψυχοπαθείς. Είναι το τέλειο κοφτερό ξίφος του μίσους. Οι ναρκισσιστές ευδοκιμούν σε περιβάλλοντα μίσους και παθολογικής ζήλιας. Αυτή ακριβώς είναι η πηγή της γοητείας του Χίτλερ, την οποία ο Erich Fromm είχε διαγνώσει – όπως επίσης και τον Στάλιν – ως κακοήθη ναρκισσιστή. Ήταν ένας ανεστραμμένος άνθρωπος. Το ασυνείδητο του ήταν το συνειδητό του. Εκδραμάτισε τα πιο απωθημένα ένστικτα, τις φαντασιώσεις και τις παρορμήσεις μας. Ο Χίτλερ (σ.γ.: ο Fromm τον ονομάζει νεκρόφιλο με αιμομεικτικά στοιχεία) μας έδωσε μια γεύση από τις φρικαλεότητες που κρύβονται κάτω από το λούστρο, μας έδειξε τους «βαρβάρους» που βρίσκονται μπροστά στην πόρτα μας, και πώς ήταν τα πράγματα πριν εφευρεθεί ο πολιτισμός. Ο Χίτλερ μας ανάγκασε όλους να περάσουμε μέσα από μια στρέβλωση του χρόνου και πολλοί δεν κατάφεραν να βγουν. Δεν ήταν ο Διάβολος. Ήταν ένας από εμάς. Ήταν αυτό που ο Arendt ονομάζει εύστοχα «η κοινοτοπία του κακού». Απλώς ένας συνηθισμένος, ψυχικά διαταραγμένος, αποτυχημένος άνθρωπος, μέλος ενός διανοητικά διαταραγμένου και ελαττωματικού έθνους, (σ.γ.: του γερμανικού) ο οποίος έζησε σε διαταραγμένους και χαμερπούς καιρούς. Ήταν ο τέλειος καθρέφτης, ένα κανάλι, μια φωνή από τα βάθη της ίδιας μας της ψυχής. Ο ναρκισσιστής ηγέτης προτιμά τη λάμψη και την αίγλη της καλά ενορχηστρωμένης αυταπάτης από την ανία και τη μέθοδο των αληθινών επιτευγμάτων. Η βασιλεία του, γεμάτη από καπνούς και κάτοπτρα, στερείται ουσίας και αποτελείται από μαζικές αυταπάτες. Στον απόηχο του καθεστώτος του ναρκισσιστή ηγέτη – είτε μετά τον θάνατο του, είτε μετά την καθαίρεσή του είτε μετά την μη επανεκλογή του – ξετυλίγονται τα πάντα: Παύει η συνεχής και ακούραστη ταχυδακτυλουργία του και όλο το οικοδόμημα καταρρέει. Αυτό που έμοιαζε με ένα θαύμα αποδεικνύεται ότι ήταν μια δαντελένια φούσκα απάτης. Αυτοκρατορίες που συγκρατιόντουσαν χαλαρά αποσυντίθενται. Μεγάλοι όμιλοι επιχειρήσεων που είχαν συσταθεί με κόπο καταρρέουν σε χίλια κομμάτια. Επιστημονικές ανακαλύψεις και θεωρίες που συγκλόνισαν τον πλανήτη και πυροδότησαν επαναστάσεις, απαξιώνονται. Κοινωνικά πειράματα καταλήγουν σε χάος. Καθώς το τέλος τους πλησιάζει, οι ναρκισσιστές-ψυχοπαθητικοί ηγέτες ξεσπάνε, γίνονται βίαιοι και επιτίθενται. Χτυπούν με τον ίδιο μολυσματικό τρόπο και την ίδια αγριότητα συμπατριώτες τους, πάλαι ποτέ συμμάχους τους, γείτονες και ξένους. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η χρήση βίας χρειάζεται να συντονίζεται με το εγώ τους. Η βία πρέπει να είναι σύμφωνη με την εικόνα που έχουν οι ίδιοι οι ναρκισσιστές για τον εαυτό τους. Η βία πρέπει να στηρίζει και να διατηρεί τις μεγαλεπήβολες φαντασιώσεις τους και να τροφοδοτεί την αίσθηση που έχουν για τα απεριόριστα δικαιώματά τους. Θα πρέπει να είναι σύμφωνη με την ναρκισσιστική αφήγηση. Όλοι οι λαϊκιστές, χαρισματικοί ηγέτες πιστεύουν ότι έχουν μια «ειδική σχέση» με τους «ανθρώπους»: μια σχέση που είναι άμεση, σχεδόν μυστικιστική, και είναι υπεράνω των συνηθισμένων καναλιών επικοινωνίας (όπως το νομοθετικό σώμα ή τα μέσα μαζικής ενημέρωσης). Έτσι, ένας ναρκισσιστής που θεωρεί τον εαυτό του ευεργέτη των φτωχών, έναν εκπρόσωπο των κοινών λαϊκών ανθρώπων, έναν υπερασπιστή ανθρώπων που στερούνται τα πολιτικά τους δικαιώματα, έναν μπροστάρη των στερημένων ενάντια στη διεφθαρμένη ελίτ, είναι εξαιρετικά απίθανο να χρησιμοποιήσει βία, τουλάχιστον στην αρχή. Η μάσκα του ειρηνιστή θρυμματίζεται όταν ο ναρκισσιστής έχει πειστεί ότι οι ίδιοι οι άνθρωποι που φιλοδοξούσε να υπερασπίσει, η δική του εκλογική περιφέρεια, οι βασικοί οπαδοί του, οι πρωταρχικές πηγές απ’ όπου αντλούσε τον ναρκισσισμό του, έχουν στραφεί εναντίον του. Στην αρχή, σε μια απελπισμένη προσπάθεια να διατηρήσει την φαντασίωση που κρύβεται κάτω από την χαοτική προσωπικότητά του, ο ναρκισσιστής προσπαθεί να εξηγήσει την ξαφνική αντιστροφή του συναισθήματος. “Οι άνθρωποι έχουν εξαπατηθεί από (τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, την μεγάλη βιομηχανία, το στρατό, την ελίτ, κλπ)”, “δεν ξέρουν πραγματικά τι κάνουν”, “μετά από ένα απότομο ξύπνημα, θα επανέλθουν στον εαυτό τους” κ.λ.π. Όταν αυτές οι σαθρές προσπάθειες αποτύχουν να επιδιορθώσουν την κουρελιασμένη προσωπική του μυθολογία, ο ναρκισσιστής είναι πια τραυματισμένος. Ο τραυματισμός του ναρκισσιστή τον οδηγεί αναπόφευκτα σε ναρκισσιστική οργή και σε μια τρομακτική έκφραση αχαλίνωτης επιθετικότητας. (Σ.γ.: παρακολουθείστε το σύγχρονο πογκρόμ του Ερντογάν προς στρατηγούς, καθηγητές, δημοσιογράφους, Η συσσωρευμένη απογοήτευση και ο τραυματισμός μεταφράζεται σε υποτίμηση. Αυτό που στο παρελθόν εξιδανικευότανε, τώρα απορρίπτεται με περιφρόνηση και μίσος. Αυτός ο πρωτόγονος μηχανισμός άμυνας ονομάζεται «διαχωρισμός». Για τον ναρκισσιστή, τα πράγματα και οι άνθρωποι είναι είτε εξ ολοκλήρου κακά (διαβολικά) ή ολοκληρωτικά καλά. Προβάλλει στους άλλους τις δικές του αδυναμίες και τα αρνητικά του συναισθήματα, και έτσι γίνεται ο ίδιος ένα ολοκληρωτικά «καλό» αντικείμενο. Ένας ναρκισσιστής ηγέτης είναι πιθανό να δικαιολογεί την σφαγή του ίδιου του λαού του, με τον ισχυρισμό ότι είχαν την πρόθεση να τον δολοφονήσουν, να αποκηρύξουν την επανάσταση, να καταστρέψουν την οικονομία, να βλάψουν το έθνος ή τη χώρα, κ.λ.π. Οι “μικροί άνθρωποι”, οι “ήσυχοι και ταπεινοί”, οι” πιστοί στρατιώτες” του ναρκισσιστή – το ποίμνιό του, το έθνος του, οι υπάλληλοί του – θα πληρώσουν το τίμημα. Η απογοήτευση και η ματαίωση που θα νιώσουν οι οπαδοί του είναι αγωνιώδεις. Η διαδικασία της ανοικοδόμησης, της έγερσης από τις στάχτες, της προσπάθειας να ξεπεράσουν το τραύμα τους ότι έχουν εξαπατηθεί, ότι έχουν γίνει θύματα εκμετάλλευσης και ότι έχουν χειραγωγηθεί είναι αργή και μακροχρόνια. Δυσκολεύονται να εμπιστευθούν ξανά, να πιστέψουν, να αγαπήσουν, να αφεθούν σε καθοδήγηση, να συνεργαστούν. Συναισθήματα ντροπής και ενοχής κατακλύζουν τους πάλαι ποτέ οπαδούς του ναρκισσιστή. Αυτή είναι και η μοναδική του κληρονομιά: μια τεράστια διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD).
Το ξέσπασμα βίας του ναρκισσιστή ηγέτη είναι τρομερό, επιβάλλει πογκρόμ ακόμη και στους φίλους του. Γίνεται ο ηγέτης με τα ματωβαμμένα χέρια οδηγώντας στη σφαγή και τον ίδιο τον λαό του, Στάλιν, Χίτλερ, Σαντάμ Χουσείν, Ταλιμπάν, κ.λπ. Όσο λιγότερο ολοκληρωμένος σαν άνθρωπος είναι στην πραγματικότητα – τόσο μεγαλύτερη η μαεστρία του και τόσο πιο διαβρωτική η πλύση εγκεφάλου που ασκεί. Τα – συχνά ακούσια – μέλη της μίνι-λατρείας του ναρκισσιστή, κατοικούν σε μια ζώνη του λυκόφωτος δικής του κατασκευής. Εάν καταδιώκεται, επιβάλλει στους οπαδούς του μια κοινή ψύχωση, γεμάτη με διωκτική αυταπάτες, «εχθρούς», μυθικές αφηγήσεις, και αποκαλυπτικά σενάρια. Ο έλεγχος του ναρκισσιστή βασίζεται στην αμφισημία, το απρόβλεπτο, την ασάφεια, και στην διαστρέβλωση του περιβάλλοντος. Οι διαρκώς μεταβαλλόμενες ιδιοτροπίες του, καθορίζουν το σωστό και το λάθος, το επιθυμητό και το ανεπιθύμητο, ποιος πρέπει να είναι ο επιδιωκόμενος στόχος και τι πρέπει να αποφεύγεται. Αυτός και μόνο καθορίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των ακολούθων του, τα οποία και αλλάζει κατά βούληση. Ο ναρκισσιστής ηγέτης είναι ένας μικρός μάνατζερ. Ασκεί έλεγχο πάνω και στις παραμικρές λεπτομέρειες και συμπεριφορές. Ο ίδιος τιμωρεί αυστηρά και καθυβρίζει όσους θεωρεί ότι του κρύβουν πληροφορίες και όσους αποτυγχάνουν να συμμορφωθούν με τις επιθυμίες και τους στόχους του. Ο ναρκισσιστής δεν σέβεται τα όρια και την ιδιωτική ζωή όσων είναι απρόθυμοι να τον υποστηρίξουν. Αγνοεί τις επιθυμίες τους και τους μεταχειρίζεται σαν αντικείμενα ή εργαλεία της δικής του ευχαρίστησης. Προσπαθεί να ελέγχει καταναγκαστικά τόσο τις καταστάσεις, όσο και τους ανθρώπους. Αποδοκιμάζει έντονα την προσωπική αυτονομία και την ανεξαρτησία των άλλων. Ακόμη και για αθώες δραστηριότητες, όπως το να συναντήσεις ένα φίλο ή να επισκεφτείς την οικογένεια σου, χρειάζεται να πάρεις την άδειά του. Σταδιακά, απομονώνει τα κοντινά του πρόσωπα, μέχρι να είναι πλήρως εξαρτημένα από αυτόν συναισθηματικά, σεξουαλικά, οικονομικά, κοινωνικά. Φέρεται με προστατευτικό και συγκαταβατικό τρόπο και γίνεται συχνά επικριτικός. Η συμπεριφορά του εναλλάσσεται ανάμεσα στην απαξίωση, στο να δίνει δηλαδή έμφαση και στα παραμικρά ελαττώματα και στην εξιδανίκευση, στο να υπερτονίζει δηλαδή τα ταλέντα, τα χαρακτηριστικά και τις δεξιότητες των μελών της αίρεσης/λατρείας του. Οι προσδοκίες του είναι εξωφρενικά μη ρεαλιστικές πράγμα που νομιμοποιεί την μετέπειτα καταχρηστική συμπεριφορά του. Ο ναρκισσιστής ισχυρίζεται ότι είναι αλάθητος, ανώτερος, ταλαντούχος, ικανός, παντοδύναμος και παντογνώστης. Συχνά λέει ψέματα (σ.γ.: Ιδού το ψυχοπαθητικό στοιχείο, ψέματα χωρίς ενοχή διότι όλα τα κάνει για έναν υψηλό στόχο, π.χ. ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ) και επιχειρηματολογεί για να υποστηρίξει αβάσιμες απαιτήσεις. Μέσα στην αίρεση/λατρεία του, προσδοκάει δέος, θαυμασμό, κολακεία και συνεχή προσοχή για τις διάφορες εξωπραγματικές ιστορίες και τους ισχυρισμούς του. Επανα-ερμηνεύει την πραγματικότητα για να την προσαρμόσει στις φαντασιώσεις του. Η σκέψη του είναι δογματική, άκαμπτη και θεωρητική. Δεν ανέχεται την ελεύθερη σκέψη, τον πλουραλισμό, ή την ελευθερία του λόγου και δεν επιδέχεται την κριτική και την διαφωνία. Απαιτεί – και συχνά κερδίζει – την απόλυτη εμπιστοσύνη των οπαδών του και την μετάθεση όλων των αποφάσεων στα ικανά του χέρια του. Αναγκάζει τους συμμετέχοντες στην αίρεση/λατρεία του να είναι εχθρικοί προς την κριτική, τις αρχές, τους θεσμούς, τους προσωπικούς του εχθρούς, ή τα μέσα μαζικής ενημέρωσης – αν προσπαθήσουν να αποκαλύψουν τις ενέργειές του και την αλήθεια (σ.γ.: πρώτος στόχος του Ερντογάν η συλλήψεις δημοσιογράφων χρόνια πίσω). Παρακολουθεί στενά και λογοκρίνει τις πληροφορίες από τον έξω κόσμο, επικοινωνώντας στο αιχμάλωτο ακροατήριο του μόνο επιλεκτική ανάλυση δεδομένων. Η αίρεση/λατρεία του ναρκισσιστή είναι «ιεραποστολική». Βρίσκεται διαρκώς σε αναζήτηση νέων θυμάτων, τους οποίους προσπαθεί με την πρώτη να μετατρέψει σε οπαδούς της «θρησκείας» του – να τους πείσει πόσο υπέροχος και άξιος θαυμασμού είναι. Με άλλα λόγια, προσπαθεί να τους καταστήσει πηγές για τον ανεφοδιασμό του ναρκισσισμού του. Συχνά, η συμπεριφορά του σε αυτές τις «αποστολές στρατολόγησης» είναι διαφορετική από τη συμπεριφορά του μέσα στην αίρεση/λατρεία. Στις πρώτες φάσεις της προσέλκυσης νέων θαυμαστών και προσηλυτισμού των πιθανών” νεοσύλλεκτων” – ο ναρκισσιστής δείχνει ενσυναίσθηση, είναι προσεκτικός, συμπονετικός, ευέλικτος, ταπεινός, και εξυπηρετικός. Μέσα στην αίρεση/λατρεία, με τους “βετεράνους” είναι τυραννικός, απαιτητικός, ισχυρογνώμων, δογματικός, επιθετικός, και εκμεταλλευτής. Ως ηγέτης του ποιμνίου του, ο ναρκισσιστής αισθάνεται ότι δικαιούται να έχει ειδικές παροχές και οφέλη, διαφορετικά από αυτά που έχουν τα απλά μέλη. Ο ίδιος θεωρεί αυτονόητο ότι θα τον έχουν περι πολλού, ότι θα μπορεί να κάνει χρήση των χρημάτων τους και να διαθέσει τα περιουσιακά τους στοιχεία γενναιόδωρα, καθώς και να εξαιρείται απροκάλυπτα από τους κανόνες που ο ίδιος έχει θεσπίσει (αν μια τέτοια παραβίαση του είναι ευχάριστη ή του αποφέρει κέρδος). Σε ακραίες περιπτώσεις, ο ναρκισσιστής αισθάνεται υπεράνω του νόμου και κάθε είδους νομοθεσίας. Αυτή η μεγαλοπρεπής και υπεροπτική πεποίθηση οδηγεί σε εγκληματικές πράξεις, αιμομικτικές ή πολυγαμικές σχέσεις και επαναλαμβανόμενες τριβές με τις αρχές. Ως εκ τούτου, οι πανικόβλητες και μερικές φορές βίαιες αντιδράσεις του ναρκισσιστή καταλήγουν σε αποχωρήσεις των οπαδών του από την αίρεση/λατρεία του. Πολλά από αυτά που συμβαίνουν μέσα στην αίρεση/λατρεία, ο ναρκισσιστής θέλει να μείνουν στο σκοτάδι. Επιπλέον, ο ναρκισσιστής σταθεροποιεί την ασταθή αίσθηση της αυτό-αξίας του με το να αντλεί ναρκισσιστικά αποθέματα από τα θύματά του. Η εγκατάλειψη απειλεί την εύθραυστη ισορροπία της προσωπικότητάς του. Αν προσθέσετε σε αυτό τις παρανοϊκές και σχιζοειδείς τάσεις του ναρκισσιστή, την έλλειψη του ενδοσκοπικής αυτογνωσίας, και την φτωχή αίσθηση χιούμορ (έλλειψη ικανότητας για αυτο-σαρκασμό) ο κίνδυνος για τα ανυπότακτα μέλη της λατρείας του γίνονται πιο ορατοί. Ο ναρκισσιστής ηγέτης βλέπει εχθρούς και συνωμοσίες παντού. Συχνά βλέπει τον εαυτό του ως το ηρωικό θύμα (μάρτυρα) σκοτεινών και τρομακτικών δυνάμεων. Σε κάθε απόκλιση από το δόγμα του, υποπτεύεται κακόβουλες και δυσοίωνες ανατροπές. Ο ίδιος, ως εκ τούτου, είναι αποφασισμένος να αποδυναμώνει τους θιασώτες του. Με οποιοδήποτε μέσον. Ο ναρκισσιστής ηγέτης είναι άκρως επικίνδυνος. Δύο κεφάλαια από το δοκίμιο: “Narcissistic And Psychopathic Leaders” του Sam Vaknin, Ph.D. Μετάφραση: Μάρα Λεβίδη http://mikromegalanea.blogspot.gr/2016/05/blog-post.html Ακούω συχνά στην αίθουσα των ψυχοθεραπευτικών συνεδριών: « είμαστε μια πολύ δεμένη οικογένεια…».Εννοώντας έχουμε μια «πολύ καλή» οικογένεια. Η υπενθύμιση: «Είμαστε πολύ δεμένη οικογένεια» κρύβει την διευκρίνιση-απειλή: «Κανένας από αυτή την οικογένεια δεν είναι έτοιμος - ώριμος να αποχωριστεί κανέναν». Όσο πιο αδύναμα καθιστούν οι γονείς τα μικρότερα ηλικιακά μέλη της οικογένειας, τόσο πιο «δεμένη» και «καλή», την αντιλαμβάνονται. Στην σημερινή Ελλάδα, οι γονείς της «καλής» οικογένειας διατηρούν τρόπους εκπαίδευσης και συμπεριφοράς που ευνουχίζουν την συναισθηματική ωριμότητα των παιδιών. Μέσα στο πλαίσιο της υπερβολικής προστασίας και προσφοράς, αρνούνται να τα αφήσουν να εξελιχθούν και να αναλάβουν τον εαυτό τους. Η αυτονόμηση αποκλείεται ως δυνατότητα. Γεμάτη η Ελλάδα από «δεμένες» οικογένειες, από "παιδιά" 20, 30, 40, 50 και άνω χρονών που συμβιώνουν συναισθηματικά και κυριολεκτικά -σε κάποιο διαμέρισμα της ίδιας, ιδιόκτητης πολυκατοικίας, με κάτοχο την οικογένεια καταγωγής τους. "Παιδιά" που αρνούνται να σχετισθούν αυθεντικά με τους γονείς τους, επιλέγοντας την υποκριτική δοσοληψία υλικών αγαθών, ως προκάλυμμα της σιωπηλής & άρρητης συμφωνίας του αμοιβαίου ψυχικού βολέματος. Νέοι που αρνούνται να γίνουν υγιείς ενήλικες, προτάσσοντας την ενοχή -μήπως με την διεκδίκηση της ελευθερίας τους βλάψουν τους «καλούς» τους γονείς- ως άλλοθι και προκάλυμμα φόβου. Επιλέγουν μια από τις δύο εκδοχές του δίπολου της συναισθηματικής ανωριμότητας –την υποταγή ή την αναρχία- διστάζοντας ψυχικά να αυτενεργήσουν μπρος τον κίνδυνο της υπαρξιακής μοναξιάς. Συνήθως, προέχουν αξιολογικά οι ανάγκες της ελληνίδας μητέρας, που δεν καλύπτονται από την συναισθηματική παρουσία του πατέρα - συζύγου. Οι μητέρες αρνούμενες να εγκαταλειφθούν από το παιδί, επειδή το επιλέγουν ως συναισθηματικό σύντροφο, προβάλλουν σε κείνο την δική τους υποσυνείδητη –ή ενσυνείδητη- επιθυμία ως ανάγκη του παιδιού, ενώ το δικό τους αίτημα το βαφτίζουν «αγάπη»: «Μας έχει ανάγκη βλέπεις, μας λατρεύει το παιδί .Δεν θέλει να φύγει από κοντά μας». Πώς όμως ένα παιδί που έμαθε να επιλέγει ως «φίλο» τον πατέρα ή την μητέρα του μπορεί να αποφασίσει να αποχτήσει εραστή και σύντροφο όταν έρθει η εποχή γι’ αυτό;… Έτσι, τα παιδιά επιλέγουν να συμβιώνουν με τους γονείς, κυριολεκτικά ή συναισθηματικά, μέχρι ιδιαίτερα μεγάλες ηλικίες. Ακόμα κι όταν αποκτούν σύζυγο, σχεδόν ποτέ δεν απεκδύονται της συναισθηματικής τους εξάρτησης από την οικογένεια της καταγωγής τους, ώστε να επενδύσουν στην καινούργια. Μέσα από την ανεπίγνωστή τους προσπάθεια να βιώσουν συναισθηματικά την ασφάλεια της αγάπης, οι γονείς διεκδικούν από τα παιδιά τους να γίνουν «σύντροφοι» του πατέρα ή της μητέρας, «θεραπευτές» της οικογένειας, «αποδιοπομπαίοι τράγοι» της, ή καλούνται να βάλουν σε τάξη την «οικογενειακή αταξία». Ανώριμοι δηλαδή συναισθηματικά γονείς ψάχνουν ενήλικους - αλλά συναισθηματικά παιδιά- για να τους «νταντέψουν». Με τον παραπάνω τρόπο, δυστυχισμένοι και ανώριμοι γονείς κατασκευάζουν δυστυχισμένα και ανώριμα παιδιά, που, με την σειρά τους, -αν δεν σπάσουν την αλυσίδα- αναπαράγουν με τα δικά τους παιδιά τον κύκλο του εγκλεισμού στην ανωριμότητα. Υπάρχει βλέπετε ο κίνδυνος να ωριμάσουν ψυχικά –αμφότεροι- όταν οι νέοι αποφασίσουν να αποκαθηλώσουν τους εξιδανικευμένους γονείς τους -και μαζί με τους «απυρόβλητους» γονείς τους, την αντίστοιχη θέση που έχει μέσα τους η παιδική τους ηλικία ως άπαρτο φρούριο αέναης και ακατάρριπτης ανεμελιάς - ανωριμότητας. Αμφισβητώντας την αδηφάγα -καταλυτική της ελευθερίας και ψυχικής ισορροπίας τους- σχέση που έχουν με τους «καημένους» τους γονείς τους. Γονείς που πνιγμένοι, από πάντα, πριν καν γίνουν γονείς, μέσα στην ανεπίγνωστή τους υπαρξιακή ραθυμία και αδιέξοδο, αδυνατούν να τοποθετηθούν αυτόνομα στην προσωπική τους ζωή αναλαμβάνοντας την ευθύνη της ψυχικής τους τεμπελιάς κι απραξίας, της φοβικής τους στάσης απέναντι στην ατομική τους ζωή κι ελευθερία. Μεταθέτουν ασυνείδητα την –πολύ πιο επώδυνη- διαδικασία αναζήτησης προσωπικού νοήματος στην υποκατάστατη ανάγκη για υπερ-έλεγχο των δεκτικών παιδιών τους. Γονείς –και παιδιά- που αρνούμενοι να μεγαλώσουν, τελικά αποποιούνται το δυναμικό τους που η ψυχή τους, στην υγιή της κατάσταση, τους επιτάσσει: Οι γονείς, πληρωμένοι υγιώς από τον γονεϊκό τους ρόλο να τον εναλλάσσουν λειτουργικά με αυτό των συζύγων, και τα παιδιά, χορτασμένα από την υγιή –όχι καταναγκαστική- γονεϊκή φροντίδα, να αναγνωρίζουν το δικαίωμά τους να επιλέγουν την αυτονόμησή τους ως δυνατότητα ενηλικίωσης και προόδου. Πηγή: http://www.aftognosia.gr/sumvouleutiki/160-to-syndromo-tis-ellinikis-oikogeniakis-polikatikias-dinamiki-kai-psychopathologia.html Τρύφων Ζαχαριάδης: Ο βιολογικός ορισμός της οικογένειας δεν ανταποκρίνεται στην ευρύτερη διάστασή του, ούτε κοινωνιολογικά ούτε απόλυτα ψυχολογικά. Συχνά, άτομα χωρίς σχέσεις αίματος μπορούν να αποτελέσουν μία οικογένεια. Η λειτουργία της οικογένειας υπάρχει από τη στιγμή που δημιουργούνται δεσμοί στις σχέσεις των μελών της. Πράγματι, ο θεσμός διατήρησε τα πρωτεία του ισχυρά. Διατηρήθηκε, γιατί είναι ανθρώπινη ανάγκη να ανήκουμε κάπου και να προσδοκούμε αυτό το «κάπου» να μας προσδώσει ασφάλεια, στήριξη, κατανόηση και αποδοχή. Τι νόημα αποδίδετε στην έννοια της «δεμένης» ελληνικής οικογένειας; Μπορεί να «δέσει» το μέλλον των παιδιών της? Τρύφων Ζαχαριάδης: Είναι αλήθεια πως στον τόπο μας η δομή της «καλής» οικογένειας κρατά ιδιαιτερότητες, που έχουν σχεδόν πάντα σχέση με τις ανάγκες των γονιών. Διατηρούν τρόπους εκπαίδευσης και συμπεριφοράς που ευνουχίζουν την συναισθηματική ωριμότητα των παιδιών. Μέσα στο πλαίσιο της υπερβολικής προστασίας και προσφοράς, αρνούνται να τα αφήσουν να εξελιχθούν και να αναλάβουν τον εαυτό τους , δεν τους επιτρέπουν να αυτονομηθούν. Η υπενθύμιση: «Είμαστε πολύ δεμένη οικογένεια» κρύβει την διευκρίνιση-απειλή: «Κανένας από αυτή την οικογένεια δεν είναι έτοιμος (ώριμος) να αποχωριστεί κανέναν». Όσο πιο αδύναμα καθιστούν τα «μικρά» μέλη της οικογένειας, τόσο πιο «δεμένη» και «καλή», την αντιλαμβάνονται. Στατιστικά, οι «δεμένες» οικογένειες «δένονται» κυρίως από τις ανάγκες της μητέρας, που φυσικά δεν καλύπτονται από την συναισθηματική οντότητα του πατέρα-συζύγου. Η χειραφέτηση του παιδιού θυσιάζεται στο βωμό των γονεϊκών αναγκών. Δεν θέλουν, δηλαδή, να εγκαταλειφθούν από το παιδί, επειδή το επιλέγουν ως συναισθηματικό σύντροφο. Την ανάγκη τους, την βαφτίζουν αγάπη: «Μας λατρεύει και δεν θέλει να φύγει από κοντά μας»! Πιστέψτε με, όταν τα παιδιά «επιλέγουν για φίλους» τους γονείς, δεν αποκτούν εύκολα εραστές! Ποιες άλλες παράμετροι ενισχύουν αυτό το φαινόμενο και «δικαιολογούν» τη συγκεκριμένη συμπεριφορά των Ελλήνων γονιών; Τρύφων Ζαχαριάδης: Θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι εκτός από την ψυχοπαθολογία των ανθρώπων που δημιουργούν μια οικογένεια τέτοιου είδους, υπάρχει σχέση και με τις δύσκολες εποχές που βίωσε ο ελληνισμός τους τελευταίους αιώνες (τουρκοκρατία, Α’ και Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, εμφύλιος). Το υλικό αυτό ψυχολογικά μεταφράζεται από κοινωνική σε ατομική ανασφάλεια, φόβο και συναισθηματική ευαλωτότητα. Επομένως, υπήρξε βαθιά επιθυμία στην ελληνική κοινωνία να οριοθετήσει με υπερβολή έναν οικείο εσωτερικό χώρο, που θα κάλυπτε ότι δεν της πρόσφερε το εξωτερικό περιβάλλον. Με βάση αυτά τα δεδομένα, αναπτύχθηκε σταδιακά μια μορφή δεσμού που λειτούργησε στο πλαίσιο μιας ψυχοπαθολογίας. Ένας ικανός αριθμός ελληνικών οικογενειών κλείνει ασφυκτικά τον περίγυρό της, αντιμετωπίζει τους εκτός εστίας καχύποπτα και προκαλεί μια νοσηρή συνοχή στα μέλη της. Τα παιδιά συμβιώνουν με τους γονείς, κυριολεκτικά ή συναισθηματικά, μέχρι ιδιαίτερα μεγάλες ηλικίες. Ακόμα κι όταν αποκτούν σύζυγο, σχεδόν ποτέ δεν αποεπενδύουν από την πρώτη οικογένεια, ώστε να επενδύσουν συναισθηματικά στην καινούργια. Γιατί, αφού θεωρητικά «αγαπάμε τα παιδιά μας» και προσπαθούμε να «τους τα δώσουμε όλα», δημιουργούμε τόσους πολλούς δύσκολους, ανώριμους και φοβισμένους ενηλίκους; Τρύφων Ζαχαριάδης: Το οικογενειακό περιβάλλον αποτελεί την πρώτη πηγή από την οποία το παιδί αντλεί όλες τις γνώσεις του και τις συναισθηματικές εκδοχές του. Παιδιά όμως υπήρξαν κάποτε και οι γονείς. Αυτό σημαίνει πως για να διαμορφώσουν ένα ευτυχισμένο παιδί, προϋπόθεση είναι να έχουν ζήσει και βιώσει την ευτυχία από τους δικούς τους γονείς. Αναφέρομαι σε ένα είδος αναπαραγωγής συμπεριφοράς, δηλαδή μια αλυσίδα εκπαίδευσης συναισθηματικής, που μεταφέρεται ασυνείδητα από γενιά σε γενιά. Αν δεν αποφασίσει κάποιος να κόψει έναν κρίκο από αυτή την αλυσίδα, δυστυχισμένοι και ανώριμοι γονείς θα συνεχίσουν να κατασκευάζουν δυστυχισμένα και ανώριμα παιδιά. Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι κυριότερες δυσλειτουργίες των νέων οικογενειών; Τρύφων Ζαχαριάδης: Πιστεύω πως έχουν κοινό παρονομαστή με τις παλιές. Αναζητούν κώδικα επικοινωνίας που θα τους επιτρέψει να αγαπηθούν τα μέλη της, αλλά δεν τον βρίσκουν. Παλαιότερα, οι ρόλοι υπήρξαν περισσότερο «ξεκάθαροι» : ο άντρας φερόταν καταπιεστικά στη γυναίκα και εκείνη, αντιδρώντας, «ροκάνιζε» τη σχέση του με τα παιδιά. Σήμερα, με την εργαζόμενη γυναίκα, αλληλοκαταπιέζονται. Διεκδικούν από τα παιδιά τους να γίνουν «σύντροφοι» του πατέρα ή της μητέρας, «θεραπευτές» της οικογένειας, «αποδιοπομπαίοι τράγοι» της ή καλούνται να βάλουν σε τάξη την «οικογενειακή αταξία». Στην ουσία, μιλάμε για ανώριμους συναισθηματικά γονείς που ψάχνουν ενήλικα συναισθηματικά παιδιά για να τους «νταντέψουν». Όλα αυτά καθρεφτίζουν και το πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας: συναισθηματική ανωριμότητα. Με δεδομένη τη σημερινή κατάσταση μιας γενικευμένης κρίσης, πώς βλέπετε να «στέκεται» η σύγχρονη μέση ελληνική οικογένεια; Μπορεί να λειτουργήσει σαν σάκος του κοινωνικού μποξ και πώς; Τρύφων Ζαχαριάδης: Κάθε φορά που οι «εξωτερικές» κρίσεις συναντούν τη μέση ελληνική οικογένεια, δημιουργείται μια μορφή εσωστρέφειας αντίστοιχη με αυτήν της «δεμένης» οικογένειας που σχολίασα. Όταν η πολιτεία ή η κοινωνία δεν ανταποκρίνονται στους ρόλους που θα έπρεπε να έχουν, όπως για παράδειγμα σήμερα με την οικονομική και άλλου είδους κρίση, διαχέεται ένα αίσθημα πανικού για το πώς θα «επιβιώσουμε», δηλαδή «ποιος θα μας αναλάβει». Ο κοινωνικός περίγυρος, αντί να λειτουργήσει σαν καλή μητέρα, μετατρέπεται σε μια σκληρή μητριά. Σε αντιστάθμισμα, η οικογένεια –έστω και με υπερβολή– αναλαμβάνει να παίξει ακόμα πιο «προστατευτικούς» ρόλους: «κλείνεται» στον εαυτό της. Το μόνο που μου προκαλεί ανησυχία στην εποχή μας είναι το αντανακλαστικό αποτέλεσμα της οικονομικής και συναισθηματικής μιζέριας. Η ανέχεια γεννά καινούργιες μορφές εξουσίας, και αυτές επηρεάζουν και την οικογενειακή επικοινωνία. Το παιχνίδι της εξουσίας, όταν δεν εκτονώνεται ικανοποιητικά στη σεξουαλικότητα, διοχετεύεται επιθετικά στις ανθρώπινες σχέσεις. Στον καινούργιο αιώνα ποιες οι δομικές αλλαγές της οικογένειας και ποια τα βασικά στοιχεία της; Τρύφων Ζαχαριάδης: Κοινά στοιχεία συνεχίζουν να είναι όσα συνδέουν τα μέλη της οικογένειας , δηλαδή οι δεσμοί, βιολογικοί, νομικοί, συναισθηματικοί καθώς και αυτοί της οικογενειακής ιστορίας. Οι διαφοροποιήσεις έχουν σχέση με το οικογενειακό προφίλ. Ανατέλλει όλο και περισσότερο το είδος της μονογονεϊκής οικογένειας. Γυναίκες που επιλέγουν να αποκτήσουν παιδί χωρίς σύντροφο. Περισσότερα διαζύγια, όπου συνήθως το παιδί μεγαλώνει με τη μητέρα. Παιδιά που αποκτήθηκαν από άλλο γάμο. Άλλη παράμετρος, η «δανεική» μήτρα και η εξωσωματική διαδικασία. Κάποια παιδιά έχουν ένα βιολογικό γονιό, έναν κοινωνικό γονιό, ενώ υπάρχει ίσως ο δότης ή η δότρια που συντελεί στη γέννηση και απόκτηση τους. Γίνεται φανερό ότι αλλάζει η δομή της οικογένειας. Οι επιλογές μοιάζουν πιο «πολύπλοκες» και ταυτόχρονα πιο «χαλαρές», ενώ τα «ζευγάρια» λειτουργούν ως μοναχικές οντότητες. Ό,τι όμως κι αν αλλάξει, το αίτημα της ανθρώπινης ύπαρξης θα παραμένει ένα: να αγαπηθεί για να βιώνει ασφάλεια και αποδοχή. Ο οικογενειακός θεσμός θα συνεχίσει να αντιστέκεται στις κρίσεις; Τρύφων Ζαχαριάδης: Η οικογενειακή ομάδα θα συνεχίσει να παίζει το σημαντικό ρόλο της. Η κρίση του θεσμού έχει μεγαλύτερη σχέση με τη συμπεριφορά του ζευγαριού. Στην ανθρώπινη συμπεριφορά, η ευχέρεια και η συνήθεια να πληγώνει ο ένας τον άλλο είναι ενδεικτική της εχθρότητας που διέπει την κοινωνική επικοινωνία. Είμαι όμως αισιόδοξος για την προσαρμοστική ικανότητα του θεσμού. Μπορεί τα οικογενειακά συμπτώματα να συμβολοποιούν το κοινωνικό άγχος, αυτό όμως μας επιτρέπει να αποκρυπτογραφήσουμε τις αιτίες της όποιας δυσλειτουργίας… Ποιος είναι τελικά ο πραγματικός προορισμός της οικογένειας; Και πώς μπορεί να επιτευχθεί; Τρύφων Ζαχαριάδης: Οι γονείς επιλέγουν τη διδαχή της συντροφικότητας στα παιδιά τους και, ενώ πρέπει να τα διευκολύνουν συναισθηματικά να τους αποχωριστούν, τα προσκολλούν στη σχέση τους. Μας μοιάζει φυσική η αρχή (ικανοποίηση) και αφύσικο το τέλος (αποχωρισμός, θάνατος, ματαίωση). Ακούγεται απλό, αλλά η ευτυχία και η ωριμότητα –και των παιδιών και των γονιών– εξαρτώνται από τη συναισθηματική τους εκπαίδευση απέναντι στη συντροφικότητα και τον αποχωρισμό. Δοκιμάστε το! Ο Τρύφωνας Ζαχαριάδης, ψυχαναλυτικός θεραπευτής, απαντά στην ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια Κατερίνα Μαγγανά σε συνέντευξη του περιοδικού Αρμονία (11/2010) ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟΣ Ο μύθος Σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία, ο Νάρκισσος ερωτεύτηκε τον εαυτό του όταν ανακάλυψε την εικόνα του στο καθρέφτισμα των νερών μίας πηγής. Η γοητεία που άσκησε πάνω του η αντανάκλαση του ειδώλου του, του δημιούργησε το ανικανοποίητο πάθος του για τον ίδιο του τον εαυτό που τον οδήγησε στο θάνατο. Τα χαρακτηριστικά της ναρκισσιστικής προσωπικότητας Όλοι οι άνθρωποι έχουμε στοιχεία ναρκισσισμού από τη στιγμή που γεννιόμαστε. Αυτό σημαίνει ότι επικεντρωνόμαστε στον εαυτό μας - στις επιθυμίες και τις ανάγκες μας. Ωστόσο η αυτοεκτίμηση και η δημόσια εικόνα μας, είναι η γέφυρα του ναρκισσισμού με την κοινωνία. Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας και τα μηνύματα που δίνουμε στους άλλους για μας είναι συνυφασμένα με τα βιώματα και τα μηνύματα που πήραμε από την οικογένειά μας στην παιδική ηλικία. Όταν βέβαια αυτό συναντάται στην υπερβολή του, τότε αναφερόμαστε σε διαταραγμένη προσωπικότητα. Τα βασικά χαρακτηριστικά των ατόμων με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας * Η έντονη αίσθηση σπουδαιότητας και μεγαλείου που έχουν για τον εαυτό τους. * Η έντονη ανάγκη τους για θαυμασμό. * Η αδυναμία τους να αναγνωρίσουν και να νιώσουν τις επιθυμίες, τις ανάγκες και τα αισθήματα των άλλων. * Φαντασιώνονται ιδιαίτερη επιτυχία, δύναμη, εξυπνάδα, ομορφιά ή ιδανική αγάπη. * Πιστεύουν ότι είναι μοναδικά και ξεχωρίζουν και θα πρέπει και οι συναναστροφές τους να είναι ισάξιες. * Πιστεύουν ότι οι άλλοι θα πρέπει να ακολουθούν ή να συμμορφώνονται στις δικές τους προσδοκίες. * Εκμεταλλεύονται τους άλλους προκειμένου να πετύχουν τους σκοπούς τους. * Συχνά φθονούν τους άλλους ή πιστεύουν ότι οι άλλοι τους φθονούν. * Εμφανίζουν αλαζονική, υπεροπτική συμπεριφορά ή στάση. Η ψυχολογία, ο τρόπος σκέψης & οι συμπεριφορές του νάρκισσου Συνήθως οι νάρκισσοι είναι γοητευτικά, διασκεδαστικά και επιτυχημένα άτομα, ενώ πολλοί απ' αυτούς είναι και διάσημοι. Στην παρέα είναι ιδιαίτερα ευχάριστοι, συμμετέχουν σε κάθε είδους συζήτηση, με στόχο να γίνουν το επίκεντρο. Όταν νιώσουν ότι αυτό το έχουν εξασφαλίσει, συμπεριφέρονται σαν κακομαθημένα παιδιά. Χρειάζονται όλα όσα μπορείς να τους δώσεις και κυρίως το θαυμασμό σου για την εικόνα τους. Μπορεί να τους δούμε επαγγελματικά επιτυχημένους αλλά υπάρχει και το ενδεχόμενο να μην προχωρήσουν επαγγελματικά εξαιτίας του φόβου τους να ριψοκινδυνέψουν σε συναγωνιστικές καταστάσεις όπου υπάρχει κίνδυνος και να αποτύχουν. Μοιάζουν να είναι ηθοποιοί στο θέατρο της ζωής τους. Ψεύδονται ακόμη και απέναντι στον ίδιο τους τον εαυτό, εφόσον έχουν την ικανότητα να αναπροσαρμόσουν ακόμη και βιώματα από το παρελθόν τους, προκειμένου να ωραιοποιήσουν την εικόνα τους. Δε θα παραδεχτούν ποτέ το λάθος τους και δε θα ζητήσουν συγνώμη. Αν κάτι δεν πάει καλά θα παίξουν το ρόλο του θύματος, μεταβιβάζοντας πολύ εύκολα την ευθύνη σε άλλους. Δεν μπορούν να έρθουν πολύ κοντά συναισθηματικά με κάποιον γιατί στην ουσία δεν μπορούν να αγαπήσουν ούτε τον εαυτό τους. Αγαπούν την εικόνα τους (ένα εξιδανικευμένο άτομο που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει). Τα άτομα αυτά έχουν εύθραυστη αυτοεκτίμηση και είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην κριτική των άλλων. Εύκολα πληγώνονται, νιώθουν ταπεινωμένα και άδεια και ενδεχομένως μπορεί να αντιδρούν με έντονη οργή και αντεπίθεση. Αίτια ναρκισσισμού Τα Βιώματα Του & Ο Ρόλος Της Οικογένειας Στη Διαμόρφωση Του Χαρακτήρα Του Στη φυσική ανάπτυξη του εγώ, όλοι οι άνθρωποι περνούν από ναρκισσιστικά στάδια. Τα μωρά νομίζουν ότι όλος ο κόσμος τους ανήκει. Οι έφηβοι αντιδρούν στις αντιλήψεις των γονιών τους και προσπαθούν να αυτονομηθούν. Για να γίνει αυτό, βλέπουν τον εαυτό τους πιο ισχυρό και πιο έξυπνο από τους γονείς τους. Έχει αποδειχτεί ότι σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ναρκισσιστικής προσωπικότητας παίζει το οικογενειακό περιβάλλον και τα βιώματα του ατόμου στην παιδική ηλικία. * Πολλοί γονείς μεγαλώνουν τα παιδιά τους με βάση το καλύτερο που πιστεύουν οι ίδιοι γι' αυτά, αγνοώντας τις πραγματικές ανάγκες του παιδιού. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το παιδί να μεγαλώνει ως προέκταση του γονιού, αναπτύσσοντας ένα προσωπείο που το εμποδίζει να δει τις δικές του πραγματικές ανάγκες. * Σε άλλες οικογένειες παρατηρείται ο ένας από τους δύο γονείς να είναι αδιάφορος, ενώ ο άλλος υπέρμετρα φιλόδοξος για την πορεία του παιδιού. Σε αυτή την περίπτωση το παιδί απαντώντας στη φιλοδοξία του ενός γονέα επιδιώκει και την προσοχή του άλλου. Τα παιδιά θέλουν να ικανοποιούν τους γονείς και να εισπράττουν το θαυμασμό τους. Με αυτό τον τρόπο τα ανήλικα άτομα εγκλωβίζονται σε εικόνες για τον εαυτό που δεν ανταποκρίνονται στις δικές τους και που στον ενήλικο βίο έχουν σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία της ναρκισσιστικής τους προσωπικότητας. Η σχέση με τους άλλους Στη σχέση του με τους άλλους, ο νάρκισσος αναζητά άτομα που προάγουν την εικόνα που νομίζει πως έχει και στη συνέχεια φαίνεται να ικανοποιεί την κάθε τους επιθυμία. Στην πραγματικότητα όμως, απαιτεί να θαυμάζεται με βάση αυτό που νομίζει πως είναι και όχι με βάση την πραγματική του εικόνα αφού και ο ίδιος αδυνατεί να τη βιώσει. Το επίπεδο του «σχετίζεται» ενός ατόμου με ναρκισσιστική δράση, χαρακτηρίζεται από την απάθειά του απέναντι σε αντιδράσεις φόβου, ανυπομονησίας ή θυμού. Οι διαπροσωπικές τους σχέσεις κατά κανόνα είναι προβληματικές, εξαιτίας της ανάγκης τους για θαυμασμό, της αίσθησης ότι έχουν ιδιαίτερα δικαιώματα και της αδυναμίας τους να νιώσουν τις ανάγκες των άλλων. Θετικές επιδράσεις στη ναρκισσιστική παρουσία μπορεί να έχει και η ανείπωτη αίσθηση από κάποιον άλλον, ότι υπάρχουν σαφή συναισθηματικά όρια τα οποία δεν μπορεί να υπερβεί. Σε αντίθετη περίπτωση, η συναναστροφή με ένα νάρκισσο μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματικό αποσυντονισμό. Η οριοθέτηση ωστόσο, κρίνεται αναγκαία αφού βοηθά το συναναστρεφόμενο να μη θεωρεί τον εαυτό του υπεύθυνο για τις συμπεριφορές του νάρκισσου, του οποίου η δράση είναι ακαθόριστη. Οι νάρκισσοι εναντιώνονται σε οποιοδήποτε πλαίσιο αμφισβητεί το μεγαλειώδες της προσωπικότητάς τους, καθώς και σε ότι φαίνεται αυστηρά οριοθετημένο, αφού την ίδια στιγμή απαιτείται να έρθουν σε επαφή με τις ευθύνες τους, που είναι άλλωστε και ένα σοβαρό κομμάτι, που πυροδοτεί την παθολογία τους. Αντιμετωπίζοντας έναν νάρκισσο Τέσσερις θέσεις που θα μπορούσαν να βοηθήσουν ένα τέτοιο άτομο αλλά και που θα προστατεύσουν κάποιον που το συναναστρέφεται. 1. Απενοχοποίηση. Στη συναναστροφή με ένα νάρκισσο το σημαντικότερο είναι να εντοπίσεις ότι το πρόβλημα είναι ο ίδιος και δεν ευθύνεσαι εσύ για τη συμπεριφορά του. 2. Οριοθέτηση. Αυτό σημαίνει να μην παραβλέπεις τις δικές σου ανάγκες και επιθυμίες και να μην επιτρέπεις και στον ίδιο να σου τις παραβιάζει. 3. Καθρέφτισμα της συμπεριφοράς του. Προσπάθησε να απαντάς και να πράττεις όπως κάνει αυτός. Χρησιμοποίησε τα λόγια και τις πράξεις του δηλαδή, για παράδειγμα, φεύγει από το σπίτι, φύγε και συ, άσκησέ του κριτική, αν σε μειώνει κάνε και σ' αυτόν το ίδιο, κ.α. Ο νάρκισσος, όταν έρχεται αντιμέτωπος με το καθρέφτισμα της συμπεριφοράς του, υποχωρεί. 4. Η απειλή της εγκατάλειψης. Όταν ένας νάρκισσος έρχεται με κάποιον κοντά συναισθηματικά, ο μεγαλύτερός του φόβος είναι η εγκατάλειψη. Αυτό προέρχεται από τα παιδικά του βιώματα μέσα στην οικογένεια. Η εγκατάλειψη λοιπόν ή η απειλή πως θα τον εγκαταλείψουν, του δημιουργεί τόσο μεγάλο φόβο που μπορεί να αλλάξει αυτόματα συμπεριφορά. Τρία βασικά βήματα αυτοβοήθειας για τον ίδιο τον νάρκισσο 1. Συχνά τα άτομα με ναρκισσιστική προσωπικότητα αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει πρόβλημα στη σχέση τους με τους άλλους, ωστόσο είναι δύσκολο να παραδεχτούν και να αποδεχτούν ότι ευθύνονται οι ίδιοι. Εάν επιτρέψουν στον εαυτό τους να εντοπίσει την ευθύνη τους, ήδη έχουν κάνει το σημαντικότερο βήμα στην αντιμετώπιση του προβλήματός τους. 2. Μέσα από ένα υποστηρικτικό περιβάλλον (π.χ. φίλοι, γονείς, σύντροφος), που θα τους επισημαίνουν την πραγματικότητα και δε θα τους ενισχύουν τον ιδεατό κόσμο που οι ίδιοι έχουν φτιάξει για τον εαυτό τους, μπορούν να «σπάσουν το φανταστικό καθρέφτη», να αποδεχτούν, να εκτιμήσουν και να αγαπήσουν αυτό που πραγματικά είναι. 3. Να αποφασίσουν να δεχτούν ψυχοθεραπευτική βοήθεια ώστε να ενισχύσουν την αυτοεκτίμησή τους, να ενδυναμώσουν τα υγιή κομμάτια της προσωπικότητάς τους και να αποδυναμώσουν την παθολογία τους. Η θεραπεία Συχνά βλέπουμε τα χαρακτηριστικά της ναρκισσιστικής προσωπικότητας να συνοδεύονται από μία άλλη διαταραχή. Η έντονη αίσθηση ταπείνωσης που μπορεί να νιώσουν, συνοδευμένη και από υπερβολική αυτοκριτική, μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση, καταθλιπτική διάθεση. Στην περίπτωση όμως που ο ναρκισσισμός δε συνοδεύεται από κάποια άλλη παθολογία, είναι δύσκολο τα άτομα που φέρουν τη διαταραχή να ζητήσουν ψυχοθεραπευτική βοήθεια. Αυτό συμβαίνει γιατί το πρόβλημα είναι χαρακτηριστικό της προσωπικότητας (έγκειται στο χαρακτήρα) του ατόμου, μόνο που δεν είναι αντιληπτό στον ίδιο αλλά αντανακλάται στη σχέση του με τους άλλους. Παρόλα αυτά, στη φάση της ψυχοθεραπείας, σκοπός είναι τα άτομα αυτά να αποκτήσουν ευαισθησία στους μηχανισμούς λειτουργίας της παθολογικής μεγαλομανίας τους. Με αυτό τον τρόπο προοδευτικά θα αναπτύξουν μία πιο ρεαλιστική εικόνα για τον εαυτό τους και τους άλλους. Πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να κοιταχτούν στον καθρέφτη και να αποδεχτούν αυτό που πραγματικά είναι, λόγω της χαμηλής αυτοεκτίμησής τους. Όταν μπορέσεις να αποδεχτείς αυτό που είσαι και να λειτουργείς αυθεντικά, τότε βιώνεις το υγιές κομμάτι του ναρκισσισμού και κατά συνέπεια ενισχύεις τα υγιή κομμάτια του εγώ σου. Δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, Τεύχος 42, Ιούνιος 2003 Οι εννιά διαφορετικοί τύποι νάρκισσου 1. Ο συναισθηματικός επαίτης Το άτομο αυτό είναι απύθμενο πηγάδι συναισθηματικών αναγκών, αισθάνεται μια επώδυνη συναισθηματική πείνα που δεν μπορεί να ικανοποιήσει. Δεν του φτάνει πόσο τον αγαπάνε, πάντα θέλει περισσότερο. Όταν δε βλέπει τον/την σύντροφό του, είναι σαν να έχει κοπεί η παροχή αγάπης. Προξενεί απογοητεύσεις στο σύντροφό του, που συχνά του λέει 'μα κάναμε διακοπές μαζί! Χτες μιλούσαμε δυο ώρες στο τηλέφωνο!'. Ο ίδιος δε μπορεί να καλμάρει και να φροντίσει συναισθηματικά τον εαυτό του. Συνήθως έχει άγχος και φόβο εγκατάλειψης. 2. Ο εκλεκτός εραστής Πιστεύει στην ιδεολογία της ρομαντικής αγάπης, με πλούσια συναισθηματική ζωή, που βασίζει τις σχέσεις του σε υπερβολικές εξομολογήσεις για τον εαυτό του, που φτάνουν στο σημείο μεγαλομανίας. Οποιοδήποτε ελάττωμα του συντρόφου του το κατακρίνει και το παίρνει προσωπικά. Τα μεγαλόσχημα λόγια του 'κανείς δεν θα σε αγαπήσει όπως εγώ' προσπαθούν να κρύψουν το πόσο εύθραυστος συναισθηματικά αισθάνεται. Η υπερβολή του σύντομα αρχίζει να κουράζει τον σύντροφό του, που τον εγκαταλείπει, με αποτέλεσμα η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμησή του να καταρρακώνονται. 3. Ο τραπεζίτης της δύναμης Είναι το άτομο που έχει ερωτευθεί τη δύναμη, την οποία εκφράζει με επιθετικότητα, μείωση και τρομοκράτηση των υπαλλήλων του. Επίσης, μπορεί να είναι ψυχρός και γραφειοκράτης. Όμως, κρατά τη δύναμη στα χέρια του και τη χρησιμοποιεί διαρκώς. Η αλαζονεία του είναι χαρακτηριστική και δείχνει περιφρόνηση για τους κατώτερους του. Δεν τρέφει θετικά συναισθήματα ή κατανόηση για τους άλλους. Παίρνει αποφάσεις χωρίς να σκέφτεται τις συνέπειες για τους άμεσα ενδιαφερόμενους: το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι η προσωπική του άνοδος και το κυνήγι των χρυσών ευκαιριών στη δουλειά του. Η μεγαλομανία του επικεντρώνεται στην επιτυχία και τα επιτεύγματά του δεν είναι ποτέ αρκετά για να συνταιριαστούν με την εσωτερική του εικόνα της επιτυχίας. 4. Ο διαμορφωτής του σώματος Δείχνει ωραίος! Αλλά αυτό είναι μόνο επιφανειακό. Οι αξίες του: εικόνα, μόδα, γοητεία, νεότητα και ομορφιά. Δεν πρόκειται απλώς για το πρότυπο της εποχής μας, ή τον άνθρωπο που προσέχει τον εαυτό του και πάει στο γυμναστήριο και επενδύει στην εξωτερική του εμφάνιση, αλλά για μια διαταραγμένη προσωπικότητα με υπερβολική ανάγκη να τον θαυμάζουν οι άλλοι. Η αυτοεκτίμησή του επικεντρώνεται στην εξωτερική του εμφάνιση. Προσελκύει εύκολα κόσμο, αλλά δε μπορεί να διατηρήσει μακροχρόνιες σχέσεις. Ο εσωτερικός του κόσμος είναι άδειος και μουντός. 5. Ο οργισμένος Πρόκειται για φανερά ναρκισσιστική προσωπικότητα, με θυμό που βράζει μέσα στο άτομο και ξεσπά με ή χωρίς λόγο στα άτομα γύρω του. Η δυσαρέσκεια και η δυστυχία του εκφράζονται με αυξανόμενη επιθετικότητα. Υπάρχουν επεισόδια εκρηκτικού θυμού που αφήνουν τους άλλους άναυδους. Χαρακτηριστική είναι η υπερευαισθησία του σε οποιαδήποτε προσβολή, φανταστική ή πραγματική. Παίρνει το κάθε τι προσωπικά και το παρερμηνεύει ως επίθεση. Αυτό που πυροδοτεί το θυμό του είναι ναρκισσιστική προσβολή. Βλέπει τον κόσμο ως άσπρο/μαύρο, ποτέ με ενδιάμεσες αποχρώσεις και κατηγορεί τους πάντες, εκτός από τον εαυτό του. Η λογική του έχει παρανοϊκή χροιά. 6. Ο κολπατζής Πρόκειται για μια επιφανειακά γοητευτική προσωπικότητα που σαγηνεύει τους άλλους. Δυστυχώς όμως, κάτω από την επιφάνεια κρύβεται μια διαταραγμένη προσωπικότητα. Πίσω από τα 'έχε μου εμπιστοσύνη' μηνύματα, κρύβεται δόλος και κακεντρέχεια, εκμετάλλευση του άλλου και αίσθηση προδοσίας όταν το 'θύμα' αντιληφθεί τι συμβαίνει. Ο 'κολπατζής' νάρκισσος είναι ανελέητος στις σχέσεις του, ξεγελά τον/την σύντροφό του με απιστίες, κλοπές, απάτες ή ακόμα κι εγκληματικές πράξεις. Υπάρχει ίντριγκα κι ευχαρίστηση στο να στήνει το κόλπο. 7. Ο φαντασιόπληκτος Έχει έναν περίπλοκο εσωτερικό κόσμο, όπου όλη η ευχαρίστηση βρίσκεται στο βασίλειο της φαντασίας και όχι στην πραγματικότητα. Πρόκειται για άτομο που δείχνει κάπως επιφανειακό, ανάλαφρο, άδειο και μπορεί να έχει κοινωνικές φοβίες. Είναι εγκλωβισμένος στον εσωτερικό του κόσμο και έχει μεγαλομανίες που δεν τις γνωστοποιεί απαραίτητα στους άλλους, αλλά τις ζει μέσα του. Έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του και η αυταπάτη του είναι ότι είναι σπουδαίος, ωραίος, αγαπητός, θαυμαστός. Ο εσωτερικός του κόσμος αποτελεί πηγή ευχαρίστησης, την οποία δε βρίσκει εξωτερικά. Δεν εμπιστεύεται κανέναν και είναι δύσκολος στις σχέσεις του, αφού δε δίνει τίποτα στους άλλους. Αντί η φαντασία του να τροφοδοτεί την προσωπικότητά του και τη ζωή του, δημιουργεί την ψευδαίσθηση της ανεξαρτησίας. 8. Ο μάρτυρας Υποφέρει και γύρω από αυτό περιστρέφεται η ύπαρξή του. Η προσωπική του ταυτότητα βασίζεται πάνω στον πόνο και τη δυστυχία ή το να είναι θύμα ή επιζών τρομερών ψυχικών καταστάσεων. Ο πόνος δικαιώνει την τεράστια απορρόφηση στον εαυτό, με παρασιτικές απαιτήσεις και συχνά σχέσης εκμετάλλευσης. Ο πόνος δεν αφορά απλώς το παρελθόν, μολύνει το παρόν και το μέλλον και καθιστά αδύνατη την συναισθηματική ισορροπία. Ο πόνος δεν είναι ποτέ αρκετός, πάντα χρειάζεται λίγο ακόμα γι' αυτό το είδους νάρκισσου και η τέχνη του αυτοσαμποταρίσματος τελειοποιείται καθημερινά. Ο πόνος αυτός δεν είναι ο απλός πόνος που αισθάνεται ο κάθε άνθρωπος: πρόκειται για ναρκισσιστικό πόνο μεγαλομανίας 'κανείς δεν έχει υποφέρει ποτέ όσο εγώ', και αυτή είναι ίσως η μόνη του παρηγοριά. Κάνει σχέσεις με άτομα που θέλουν να είναι χρήσιμα στους άλλους. Η ιστορία του θύματος συνεχίζεται και αποτελεί τρόπο να ελέγχει τους πάντες και τα πάντα, μέχρι που οι άλλοι να αισθανθούν ότι τους χρησιμοποιεί. Ο πόνος του νάρκισσου είναι μια άμυνα για να αποφύγει τον πραγματικό πόνο, όταν αυτός εμφανίζεται στη ζωή. 9. Ο σωτήρας Συνήθως δείχνει γεμάτος αρετές και προτερήματα, σπεύδει να βοηθήσει, νοιάζεται και φροντίζει τους άλλους. Σχεδόν πάντα. Αυτός ο τύπος νάρκισσου εμπλέκεται σε ανισόρροπες σχέσεις, τα δίνει όλα μονομερώς, κουράζεται, εκνευρίζεται και ρωτάει 'γιατί δεν ικανοποιούνται επιτέλους οι δικές μου ανάγκες;' Πίσω από αυτή την αρχικά θετική εμφάνιση, κρύβεται η μεγαλομανία του τύπου 'μόνο εγώ μπορώ ν' αλλάξω τα πράγματα'. Θέλει να έχει τον έλεγχο των πραγμάτων και κυνηγά το συναίσθημα και τις ανεκπλήρωτες ανάγκες του. Πρόκειται για έναν τοκογλύφο των συναισθημάτων και των σχέσεων, αφού για ό,τι δώσει το ζητάει πίσω φορτικά και στο πολλαπλάσιο. Υπάρχει βοήθεια; Ναι, αλλά από επαγγελματία της ψυχικής υγείας και μόνο όταν το ίδιο το άτομο επιθυμεί ν' αλλάξει το δυσλειτουργικό μοτίβο συμπεριφοράς του και να το αντικαταστήσει με κάτι υγιέστερο για τον ίδιο και τους γύρω του. Τα άτομα που συναναστρέφονται με κάποιον με ναρκισσιστική προσωπικότητα μπορούν επίσης να πάρουν βοήθεια ώστε να μάθουν να χειρίζονται την ιδιόμορφη αυτή κατάσταση ή να κάνουν τις επιλογές τους και να απεμπλακούν από αυτή. http://health.in.gr. Βλ. σχετικά: http://www.protoporia.gr/protoporia/product.asp?sku=55048 Mε μεγάλη χαρά καλόσωρίζουμε την ελληνική έκδοση "Αγαπητοί Συνάδελφοι, Θέλουμε να σας ενημέρουμε ότι η Ελληνική Έκδοση -Greek Annual- του International Journal of Psychoanalysis κυκλοφορεί στην έντυπη μορφή του και διατίθεται στα βιβλιοπολεία και στις εκδόσεις Ποταμός. Επισυνάπτεται ενημέρωση. Με εκτίμηση Οι εκδότες Δημήτρης Τζάκσον Ιωάννης Βαρτζόπουλος" 1.Ξεκινήστε να ξοδεύετε χρόνο με τους σωστούς ανθρώπους. - Αυτοί είναι οι άνθρωποι που απολαμβάνετε, που αγαπάτε και εκτιμάτε, και που σας ενθαρρύνουν να βελτιωθείτε με υγιεινούς και συναρπαστικούς τρόπους. Είναι αυτοί που σας κάνουν να νιώθετε πιο ζωντανοί, και όχι μόνο θαυμάζουν ποιοι είστε τώρα, αλλά θαυμάζουν και αποδέχονται αυτό που θέλετε να είστε, άνευ όρων. 2.Ξεκινήστε αντιμετωπίζοντας τα προβλήματα σας. - Δεν είναι τα προβλήματά σας που σας καθορίζουν, αλλά πώς αντιδράτε σε αυτά και πως ανακτάστε από αυτά. Τα προβλήματα δεν θα εξαφανιστούν αν δεν αναλάβετε δράση. Κάντε ό, τι μπορείτε, όταν μπορείτε, και αναγνωρίστε τα όσα έχετε κάνει. Είναι όλα σχετικά με τη λήψη μικρών βημάτων προς τη σωστή κατεύθυνση, σπιθαμή προς σπιθαμή. Σε αυτές τις περιπτώσεις κάθε εκατοστό μετράει, αφού προσθέτει χιλιόμετρα και μίλια στον μακρύ σας δρόμο. 3.Ξεκινήστε να είναι ειλικρινείς με τον εαυτό σας για πάντα. - Να είστε ειλικρινείς σχετικά με το τι είναι σωστό, καθώς και το τι πρέπει να αλλάξει. Να είστε ειλικρινείς σχετικά με το τι θέλετε να πετύχετε και ποιος θέλετε να γίνετε. Να είστε ειλικρινείς σε κάθε πτυχή της ζωής σας, πάντα. Επειδή είστε το άτομο αυτό στο μπορείτε να πάντα να βασίζεστε. Αναζητήστε στην ψυχή σας την αλήθεια, έτσι ώστε να μπορείτε πραγματικά ξέρει ποιοι είστε. Μόλις το κάνετε, θα έχετε μια καλύτερη κατανόηση του πού είσαι τώρα και πώς φτάσατε εδώ, και θα είστε καλύτερα εξοπλισμένοι για να διαπιστώσετε πού θέλετε να πάτε και πώς θα πάτε εκεί. Διαβάστε το "The Road Less Travelled" 4.Ξεκινήστε κάνοντας τη δική σας ευτυχία να αποτελεί προτεραιότητα. Οι ανάγκες σας έχουν σημασία. Αν δεν δώσετε εσείς στον εαυτό σας αξία, αν δεν αναζητήσετε τον εαυτό σας, και αν δεν αμυνθείτε για τον εαυτό σας, τότε είστε εσείς που σαμποτάρετε τον εαυτό σας. Θυμηθείτε, ΕΊΝΑΙ δυνατόν να αναλάβετε τη φροντίδα των δικών σας αναγκών, ενώ ταυτόχρονα φροντίζετε και τους γύρω σας. Και από τη στιγμή που ικανοποιούνται οι ανάγκες σας, κατά πάσα πιθανότητα θα είστε πολύ πιο ικανοί να βοηθήσετε όσους σας χρειάζονται πιο πολύ. 5.Ξεκινήστε να είστε ο εαυτός σας, πραγματικά και υπερήφανα. Το να προσπαθείτε να γίνετε κάποιος άλλος είναι καταστροφή αυτού που πραγματικά είστε. Να είστε ο εαυτός σας. Αγκαλιάστε την προσωπικότητα που κρύβεται μέσα σας που έχει τις ιδέες, τις δυνάμεις και την ομορφιά που δεν έχει κανένας άλλος. Να είστε το πρόσωπο που γνωρίζετε ότι είναι ο εαυτός σας - η καλύτερη εκδοχή του - σύμφωνα με τους όρους σας. Πάνω απ' όλα, να είστε αληθινός στον ίδιο σας τον εαυτό. 6.Ξεκινήστε να παρατηρείτε και να ζείτε στο παρόν. Αυτή τη στιγμή είναι ένα θαύμα. Αυτή η στιγμή είναι η μόνη στιγμή εγγυημένη για εσάς. Αυτή τη στιγμή είναι η ζωή. Γι' αυτό σταματήστε να σκέφτεστε το πόσο τέλεια θα είναι τα πράγματα στο μέλλον. Σταματήστε να ζείτε για το τι συνέβη ή δεν συνέβη στο παρελθόν. Μάθετε να ζείτε το «εδώ και τώρα» και ζήστε την εμπειρία της ζωής όπως αυτή είναι τώρα. Απολαύστε τον κόσμο για την ομορφιά που κατέχει, αυτή τη στιγμή. 7. Ξεκινήστε να εκτιμάτε τα μαθήματα που σας διδάσκουν τα λάθη σας. Τα λάθη είναι εντάξει. Είναι τα σκαλοπάτια της προόδου. Αν δεν πέφτετε κατά καιρούς, δεν έχετε προσπαθήσει αρκετά σκληρά και δεν πρόκειται να μάθετε. Πάρτε ρίσκα, σκοντάψτε, πέστε, και στη συνέχεια σηκωθείτε και προσπαθήστε ξανά. Εκτιμείστε ότι πιέζετε τον εαυτό σας και έτσι μαθαίνετε, αναπτύσσεστε και βελτίωνεστε. Τα σημαντικά επιτεύγματα σχεδόν πάντα πραγματοποιούνται στο τέλος μιας μακράς πορείας αποτυχιών. Ένα από τα «λάθη» που φοβάστε θα μπορούσε απλώς να είναι ο συνδεσμος σας με το μεγαλύτερο επίτευγμα σας. 8. Ξεκινήστε να είναι πιο ευγενικοί με τον εαυτό σας. Αν είχατε ένα φίλο ο οποίος μίλησε για σας με τον ίδιο τρόπο που μερικές φορές μιλούν για τον εαυτό σας, πόσο καιρό θα σας επιτρέψει να είναι ο φίλος σας; Ο τρόπος που προσφέρετε στον εαυτό σας θέτει το πρότυπο για τους άλλους. Θα πρέπει να αγαπάς αυτό που είστε ή κανένας άλλος δεν θα το κάνει. 9. Αρχίστε να απολαμβάνετε τα πράγματα που ήδη έχετε. Το πρόβλημα με πολλούς από εμάς είναι ότι νομίζουμε ότι θα είναι ευτυχισμένος όταν φτάσουμε σε ένα ορισμένο επίπεδο της ζωής - ένα επίπεδο που βλέπουμε τους άλλους που λειτουργούν σε - το αφεντικό σας με το γραφείο γωνία της, ο φίλος ενός φίλου που έχει ένα αρχοντικό στην η παραλία, κλπ. Δυστυχώς, παίρνει λίγο πριν φτάσετε εκεί, και όταν φτάσετε εκεί είναι πιθανό να έχετε ένα νέο προορισμό στο μυαλό. Θα καταλήξετε ξοδεύουν ολόκληρη τη ζωή σας που εργάζονται προς κάτι νέο, χωρίς να σταματήσει ποτέ να απολαύσετε τα πράγματα που έχετε τώρα. Πάρτε λοιπόν μια ήσυχη στιγμή κάθε πρωί όταν ξυπνήσει θα πρέπει πρώτα να εκτιμήσουμε πού είστε και τι έχετε ήδη. 10. Ξεκινήστε δημιουργώντας τη δική σας ευτυχία. Αν είστε σε αναμονή για κάποιον άλλο να σας κάνει ευτυχισμένο, χάνετε. Χαμογελάστε, γιατί μπορείτε. Επιλέξτε την ευτυχία. Να η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο. Να είστε ευχαριστημένοι με το ποιος είσαι τώρα, και ας θετικότητα σας εμπνεύσει το ταξίδι σας στο αύριο. Η ευτυχία βρίσκεται συχνά όταν και όπου εσείς αποφασίσετε να την αναζητούν. Αν ψάχνετε για την ευτυχία μέσα τις ευκαιρίες που έχετε, θα βρείτε τελικά. Αλλά αν κοιτάξουμε συνεχώς για κάτι άλλο, δυστυχώς, θα διαπιστώσετε ότι πάρα πολύ. Διαβάστε Σκοντάψει στην ευτυχία. 11. Ξεκινήστε δίνοντας ιδέες και τα όνειρά σας μια ευκαιρία. Στη ζωή, είναι σπάνια για να πάρει μια ευκαιρία? Είναι σχετικά με τη λήψη μια ευκαιρία. Ποτέ δεν θα είναι 100% σίγουρος ότι θα λειτουργήσει, αλλά μπορείτε πάντα να είναι 100% σίγουρος να μην κάνουμε τίποτα δεν θα λειτουργήσει. Τις περισσότερες φορές απλά πρέπει να πάμε για αυτό! Και δεν έχει σημασία πόσο βγάζει, είναι πάντα καταλήγει ακριβώς με τον τρόπο που πρέπει να είναι. Είτε έχετε πετύχει ή να μάθετε κάτι. Win-Win. 12. Ξεκινήστε πιστεύοντας ότι είστε έτοιμοι για το επόμενο βήμα. Είστε έτοιμοι! Σκεφτείτε το. Έχετε όλα όσα χρειάζεστε τώρα να κάνει το επόμενο μικρό, ρεαλιστικό βήμα προς τα εμπρός. Έτσι επωφεληθούν από τις ευκαιρίες που έρχονται στο δρόμο σου, και να αποδεχθεί τις προκλήσεις - είναι τα δώρα που θα σας βοηθήσουν να αναπτυχθούν. 13.Αρχίστε να δημιουργείτε νέες σχέσεις για τους σωστούς λόγους. Εισαγωγή νέων σχέσεων με αξιόπιστες, ειλικρινείς ανθρώπους που αντανακλούν το πρόσωπο που είναι και το πρόσωπο που θέλετε να είναι. Επιλέξτε τους φίλους που είναι υπερήφανη για να ξέρετε, οι άνθρωποι που θαυμάζω, που σας δείχνουν αγάπη και σεβασμό - τους ανθρώπους που ανταποδώσω την καλοσύνη και τη δέσμευσή σας. Και να δώσουν προσοχή σε ό, τι κάνουν οι άνθρωποι, επειδή οι ενέργειες ενός ατόμου είναι πολύ πιο σημαντικό από ό, τι τα λόγια τους ή πώς οι άλλοι τους εκπροσωπούν. 14.Ξεκινήστε δίνοντας τους νέους ανθρώπους που θα συναντήσετε μια ευκαιρία. Ακούγεται σκληρό, αλλά δεν μπορείτε να κρατήσετε κάθε φίλο που έχετε έγινε ποτέ. Οι άνθρωποι και οι προτεραιότητες αλλάζουν. Δεδομένου ότι ορισμένες σχέσεις ξεθωριάζει άλλοι θα αυξηθεί. Εκτιμήστε τη δυνατότητα των νέων σχέσεων, όπως μπορείτε φυσικά να αφήσει να πάει των παλαιών που δεν λειτουργούν πλέον. Εμπιστευθείτε την κρίση σας. Αγκαλιάστε νέες σχέσεις, γνωρίζοντας ότι εισέρχονται σε άγνωστο έδαφος. Να είστε έτοιμοι να μάθουν, να είναι έτοιμη για μια πρόκληση, και είναι έτοιμος να συναντήσω κάποιον που θα μπορούσε να αλλάξει μόνο τη ζωή σας για πάντα. 15.Ξεκινήστε ανταγωνίζόμενοι μια παλαιότερη έκδοση του εαυτού σας. Εμπνευστείτε από τους άλλους, να εκτιμήσουν τους άλλους, να μάθουν από τους άλλους, αλλά γνωρίζουμε ότι ανταγωνίζονται εναντίον τους είναι χάσιμο χρόνου. Είστε σε ανταγωνισμό με ένα άτομο και ένα άτομο μόνο - τον εαυτό σας. Θα ανταγωνίζονται για να είναι το καλύτερο που μπορεί να είναι. Στόχος να σπάσει τη δική σας προσωπικά αρχεία. 16.Ξεκινήστε πανηγυρίζουν για τις νίκες των άλλων ανθρώπων. - Ξεκινήστε να παρατηρήσει ό, τι θέλετε για τους άλλους και να τους πω. Έχοντας μια εκτίμηση για το πόσο καταπληκτική οι άνθρωποι γύρω σας είναι οδηγεί σε καλές θέσεις - παραγωγικές, εκπληρώνοντας, ήσυχα μέρη. Έτσι είναι ευτυχής για όσους σημειώνουν πρόοδο. Cheer για τις νίκες τους. Να είστε ευγνώμονες για τις ευλογίες τους, ανοιχτά. Αυτό που πηγαίνει γύρω έρχεται γύρω, και αργά ή γρήγορα οι άνθρωποι είστε πανηγυρίζουν για θα αρχίσει να ζητωκραυγάζει για σένα. 17.Αρχίσετε να ψάχνετε για την ασημένια επένδυση σε δύσκολες καταστάσεις. Όταν τα πράγματα είναι σκληρά, και αισθάνεστε κάτω, πάρτε μερικές βαθιές αναπνοές και να κοιτάξουμε για την ασημένια επένδυση - τις μικρές αναλαμπές ελπίδας. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι μπορείτε και θα δυναμώσει από αυτούς τους δύσκολους καιρούς. Και εξακολουθούν να γνωρίζει τις ευλογίες και τις νίκες σας - όλα τα πράγματα στη ζωή σας που είναι σωστό. Εστίαση σε αυτό που έχετε, όχι ό, τι δεν έχετε. 18.Ξεκινήστε συγχωρώντας τον εαυτό σου και τους άλλους. Έχουμε όλοι έχουν πληγωθεί από τις δικές μας αποφάσεις και από άλλους. Και ενώ ο πόνος από αυτές τις εμπειρίες είναι φυσιολογικό, μερικές φορές καθυστερεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Θα ξαναζήσουμε τον πόνο ξανά και ξανά και να έχουν έναν σκληρό χρόνο να αφήσει να πάει. Η συγχώρεση είναι η λύση. Αυτό δεν σημαίνει ότι είστε διαγραφή του παρελθόντος, ή να ξεχνάμε τι συνέβη. Αυτό σημαίνει ότι είστε αφήσει να πάει από τη δυσαρέσκεια και πόνο, και αντ 'αυτού επιλέγουν να μάθουν από το περιστατικό και να προχωρήσουμε με τη ζωή σας. 19.Ξεκινήστε βοηθώντας τους γύρω σας. Φροντίδα για τους ανθρώπους. Οδηγός τους, εάν ξέρετε έναν καλύτερο τρόπο. Τα περισσότερα μπορείτε να βοηθήσετε τους άλλους, τόσο περισσότερο θα θέλουν να σας βοηθήσουν. Η αγάπη και η καλοσύνη γεννά την αγάπη και καλοσύνη. Και ούτω καθεξής και ούτω καθεξής. 20. Ξεκινήστε να ακούτε την εσωτερική φωνή σας. -Αν βοηθά, να συζητήσετε τις ιδέες σας με τα πιο κοντινά σας, αλλά δώστε στον εαυτό σας αρκετό χώρο για να ακολουθήσει τη διαίσθησή σας. Να αλήθεια για τον εαυτό σας. Πείτε ό, τι θέλετε να πείτε. Να τι ξέρετε στην καρδιά σας είναι σωστή. 21. Ξεκινήστε είναι προσεκτικός με το επίπεδο στρες σας και να λάβει σύντομα διαλείμματα Ελαττώστε ταχύτητα. Αναπνεύστε. Δώστε στον εαυτό σας την άδεια να διακόψετε, να ανασυνταχθούν και να προχωρήσουμε προς τα εμπρός με σαφήνεια και σκοπό. Όταν είστε στο πιο πολυσύχναστο σας, μια σύντομη εσοχή μπορεί να αναζωογονήσετε το μυαλό σας και να αυξήσετε την παραγωγικότητά σας. Αυτά τα σύντομα διαλείμματα, θα σας βοηθήσει να ανακτήσει τη λογικότητά σας και αντικατοπτρίζουν τις πρόσφατες ενέργειές σας, ώστε να μπορείτε να είστε σίγουροι ότι είναι σύμφωνη με τους στόχους σας. 23. Ξεκινήστε να παρατηρήσει την ομορφιά των μικρών στιγμών. Αντί να περιμένουν για τα μεγάλα πράγματα να συμβαίνουν - γάμος, τα παιδιά, μεγάλη προβολή, κερδίζοντας το λαχείο - βρείτε την ευτυχία στα μικρά πράγματα που συμβαίνουν κάθε μέρα. Μικρά πράγματα όπως έχουν μια ήσυχη φλιτζάνι καφέ νωρίς το πρωί, ή την υπέροχη γεύση και την οσμή του ένα σπιτικό γεύμα, ή την ευχαρίστηση μοιράζονται κάτι που σας αρέσει με κάποιον άλλο, ή κρατώντας τα χέρια με τον σύντροφό σας. Παρατηρώντας αυτές τις μικρές απολαύσεις σε καθημερινή βάση κάνει μια μεγάλη διαφορά στην ποιότητα της ζωής σας. 24. Ξεκινήστε την αποδοχή πράγματα όταν είναι λιγότερο από το τέλειο. -Να θυμάστε, «τέλεια» είναι ο εχθρός Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τους ανθρώπους που θέλουν να βελτιώσουν τον εαυτό τους και να βελτιώσουν ο κόσμος μαθαίνει να δέχεται τα πράγματα όπως είναι «καλή.». Μερικές φορές είναι καλύτερα να αποδεχθούν και να εκτιμήσουν τον κόσμο όπως είναι, και τους ανθρώπους όπως είναι, αντί να προσπαθούν να κάνουν τα πάντα και ο καθένας σύμφωνα με ένα αδύνατο ιδανικό. Όχι, δεν θα πρέπει να αποδεχθεί μια ζωή μετριότητας, αλλά να μάθουν να αγαπούν και αξία τα πράγματα όταν είναι λιγότερο από το τέλειο. 25. Ξεκινήστε να εργάζεστε προς τους στόχους σας κάθε μέρα. -Να θυμάστε, το ταξίδι των χιλίων μιλίων αρχίζει με ένα βήμα. Ό, τι είναι αυτό που ονειρεύονται, αρχίσετε να παίρνετε μικρά, λογικά βήματα κάθε μέρα για να το κάνει να συμβεί. Βγες έξω εκεί και να κάνουμε κάτι! Το πιο δύσκολο να λειτουργούν με τον πιο τυχεροί θα γίνει. Ενώ πολλοί από εμάς να αποφασίσει σε κάποιο σημείο κατά τη διάρκεια της ζωής μας, που θέλουμε να απαντήσουμε κάλεσμα μας, μόνο μια έξυπνη λίγοι από εμάς που πράγματι εργάζονται σε αυτό. Με τον όρο «εργάζονται σε αυτό,« εννοώ τον εαυτό του με συνέπεια να αφιερώνει το τελικό αποτέλεσμα. Διαβάστε τα 7 Συνήθειες των Εξαιρετικά Αποτελεσματικών Ανθρώπων. 26. Ξεκινήστε να είναι πιο ανοιχτή για το πώς αισθάνεστε. - Αν είστε πληγώνει, δώστε στον εαυτό σας τον απαραίτητο χώρο και χρόνο για να βλάψει, αλλά να είναι ανοιχτή γι 'αυτό. Συζήτηση για τα πιο κοντινά σας. Πείτε τους την αλήθεια για το πώς αισθάνεστε. Ας τους ακούσουμε. Η απλή πράξη του να πάρει τα πράγματα από το στήθος σας και στον ανοικτό είναι το πρώτο σας βήμα προς την καλή αίσθηση και πάλι. 27. Ξεκινήστε την πλήρη ευθύνη για τη δική σας ζωή. Τις επιλογές και τα λάθη σας, και να είναι πρόθυμοι να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για τη βελτίωση πάνω τους. Είτε θα αναλάβει την ευθύνη για τη ζωή σας ή κάποιος άλλος θα το κάνει. Και όταν το κάνουν, θα γίνει ένας σκλάβος για τις ιδέες και τα όνειρά τους, αντί πρωτοπόρος της δικής σας. Είστε ο μόνος που μπορεί να ελέγξει άμεσα την έκβαση της ζωής σας. Και όχι, δεν θα είναι πάντα εύκολο. Κάθε άτομο έχει ένα σωρό εμπόδια μπροστά τους. Αλλά θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για την κατάστασή σας και να ξεπεραστούν αυτά τα εμπόδια. Επιλέγοντας να μην είναι επιλογή για μια ζωή απλή ύπαρξη. 28. Ξεκινήστε ενεργά καλλιεργώντας πιο σημαντικές σχέσεις σας. Φέρτε πραγματική, ειλικρινής χαρά στη ζωή σας και τις ζωές εκείνων που αγαπάτε με την απλή τους λέει πόσο σημαίνουν σε σας σε τακτική βάση. Δεν μπορεί να είναι τα πάντα για όλους, αλλά μπορείτε να είστε πάντα σε μερικούς ανθρώπους. Αποφασίστε ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι είναι στη ζωή σας και τη θεραπεία τους, όπως δικαιώματα. Θυμηθείτε, δεν χρειάζεται έναν ορισμένο αριθμό των φίλων, απλά ένας αριθμός φίλων που μπορεί να είναι ορισμένες από τις. 29. Ξεκινήστε επικεντρώνεται στα πράγματα που μπορείτε να ελέγξετε. Δεν μπορείτε να αλλάξετε τα πάντα, αλλά μπορείτε πάντα να αλλάξετε κάτι. Σπαταλάτε το χρόνο σας, το ταλέντο και την συναισθηματική ενέργεια για πράγματα που είναι πέρα από τον έλεγχό σας είναι μια συνταγή για απογοήτευση, δυστυχία και στασιμότητα. Επενδύστε την ενέργειά σας σε πράγματα που μπορείτε να ελέγξετε, και να ενεργούν σε αυτά τώρα. 30. Ξεκινήστε με επίκεντρο την δυνατότητα θετικά αποτελέσματα. Ο νους πρέπει να πιστέψουμε ότι μπορούμε να κάνουμε κάτι πριν να είναι σε θέση να το κάνουν πραγματικότητα. Ο τρόπος για να ξεπεράσουν τις αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα καταστροφική είναι η ανάπτυξη αντίθετες, τα θετικά συναισθήματα που είναι ισχυρότερη και πιο ισχυρό. Ακούστε την αυτο-ομιλία σας και αντικαταστήσετε τις αρνητικές σκέψεις με θετικές. Ανεξάρτητα από το πώς φαίνεται η κατάσταση, να επικεντρωθούν σε αυτό που θέλετε να συμβεί αυτό, και στη συνέχεια να λάβει το επόμενο θετικό βήμα προς τα εμπρός. Όχι, δεν μπορείτε να ελέγξετε όλα όσα συμβαίνουν σε σας, αλλά μπορείτε να ελέγξετε πώς θα αντιδράσει στα πράγματα. Όλοι ζωή έχει θετικές και αρνητικές πλευρές - αν δεν είσαι ευτυχισμένη και επιτυχημένη σε μακροπρόθεσμη βάση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό ποιες πτυχές θα επικεντρωθεί σε. Διαβάστε το πώς της ευτυχίας. 31. Ξεκινήστε να παρατηρήσει πόσο πλούσιος είσαι τώρα. Henry David Thoreau είπε κάποτε, «Πλούτος είναι η δυνατότητα να βιώσουν πλήρως τη ζωή." Ακόμα και όταν οι καιροί είναι δύσκολοι, είναι πάντα σημαντικό να κρατήσει τα πράγματα σε μια προοπτική. Δεν πήγαν για ύπνο πεινασμένοι χθες το βράδυ. Δεν πήγε να κοιμηθεί έξω. Είχατε μια επιλογή από ό, τι ρούχα να φορέσει σήμερα το πρωί. Μπορείτε έσπασε σχεδόν ένα ιδρώτα σήμερα. Δεν είχε περάσει ένα λεπτό από το φόβο. Έχετε πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό. Θα έχουν πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη. Έχετε πρόσβαση στο Internet. Μπορείτε να διαβάσετε. Κάποιοι μπορεί να λένε ότι είναι απίστευτα πλούσιοι, ώστε να θυμάστε να είμαστε ευγνώμονες για όλα τα πράγματα που χρειάζεται. Πηγή: |
Μη ζητήσεις να πάρεις γνώμη από κάποιον που δεν είναι στον ίδιο δρόμο μ' εσένα, ακόμη και αν είναι πολύ σοφός Κατηγορίες
All
Αρχεία
January 2020
|